Choroby lasu0024 jpeg

Próba regeneracji - ale to chyba nie wystarczy...

jeszcze w listopadzie temperatura powietrza dochodziła do 20°C (Kielce, Opole). Od połowy listopada temperatura obniżyła się do -1»°C (Białystok, Chojnice, Rzeszów) i wystąpiły obfite opady śniegu. Na przełomie listopada i grudnia, huraganowe wiatry (20 XI, 2-3 XII) spowodowały znaczne straty w drzewostanach RDLP Białystok, Lublin i Krosno.

Rok 2000 pod względem różnorodności i przemienności występowania warunków pogodowych oraz licznych anomalii pogodowych nie różnił się od kilku ostatnich lat ostatniego dziesięciolecia. W miesiącach zimowych notowano zmienny przebieg warunków' termicznych - ochłodzenia (poniżej -2f>⁰C) na przemian z długotrwałymi okresami dni ciepłych i bardzo ciepłych jak na tę porę roku (8-ll°C). Obfite opady wystąpiły w lutym i marcu, zwłaszcza w rejonach północno-wschodnich kraju (300-400% normy), ale także na zachodzie i na Podkarpaciu. Spowodowały one krótkotrwale, lecz gwałtowne powodzie. W okresie wiosennym wystąpił okres dotkliwej suszy, wysokich wartości temperatury powyżej 30°C oraz nieoczekiwane późne przymrozki (-8°C). W lipcu przeważały dni chłodne jak na tę porę roku, zaznaczył się też wyraźnie nadmiar opadów' (do 400% normy). Po sierpniowych upałach (powyżej 32,0°C) we wrześniu nastały chłody z przymrozkami (-3°C).

Rok 2001 zapoczątkował now'e tysiąclecie wilgotną wiosną, sprzyjającą odnowieniom, zniesieniom i równocześnie skrętakowi sosny. Jednak okres letni, a zwłaszcza lipiec, to kolejne tragiczne powodzie, huragany i gradobicia. Ich wpływ na lasy będzie się ujaw-nial przez długie lata.

4S

Stan zdrowotny drzew, czy drzewostanu?

Wygląd korony drzewa świadczy tylko o wyglądzie korony

- refleksja własna

0    stanie zdrowotnym drzewostanu decyduje w gruncie rzeczy kondycja zdrowotna poszczególnych drzew. W wielu przypadkach ujawniające się w drzewostanie choroby inicjowane są przez infekcję pojedynczego drzewa, a nawet poszczególnego organu. Miejsce infekcji często staje się ogniskiem chorobowym rozszerzającym się na cale drzewo

1    następnie drzewostan, prowadząc do powstawania zjawisk wielkopowierzchniowych.

Głównym elementem ekosystemu leśnego, określającym jego specyfikę, jest drzewostan. Wynikający z charakteru siedlisk skład gatunkowy drzewostanu, jego struktura wiekowa i przestrzenna, wpływają na przebieg procesów⁷ zachodzących w pozostałych komponentach ekosystemu, decydują o ich różnorodności biologicznej, spełnianiu określonych funkcji czy o trwałości powiązań między poziomami troficznymi. Drzewostan, będący zgrupowaniem drzew o zbliżonych wymaganiach troficznych i wilgotnościowych, z natury rzeczy wyraża ich poszczególne stany i reakcje na zachodzące zmiany. Jednak, aby zrozumieć przebieg procesów’ ekologicznych i wpływ ich zakłóceń na drzewostan, niezbędne jest zrozumienie powiązań zachodzących w obrębie drzewostanu, a także zależności dotyczących poszczególnych drzew', ich organów, a nawet tkanek i komórek.

Drzewo jest bowiem układem autonomicznym, stanowiącym wzajemnie uzupełniającą się i warunkującą funkcjonalnie całość. Przyjmowany dla uproszczenia podział drzewa na koronę, pień i korzenie jest w⁷ rzeczywistości o wiele bardziej skomplikowany.

Część podziemną drzewa tworzy system korzeniowy składający się z korzeni grubych, cienkich i pełniących główną rolę funkcjonalną korzeni drobnych, tworzących wraz z odpowiednim komponentem grzybowym układy mikoryzowe (grzybokorzeń). To wiaśnie obecność lub brak mikoryz, zwłaszcza najbardziej korzystnych dla drzewa mi-koryz ektotroficznych wraz z grzybnią zewnętrzną (ekstramatrykalną), decyduje o aktywnym wchłanianiu wody, o zdolności przetrwania suszy, o możliwości pobierania niezbędnych związków⁷ odżywczych. Mikoryza, dzięki sw⁷ej mufce grzybniowej i wydzielanym metabolitom, stwarza bariery dla patogenów grzybowych, zaś dla swego gospodarza uruchamia wiele niezbędnych do prawidłowego rozwoju fitohormonów i związków⁷ odpornościowych.

Koronę drzewa stanowi układ konarów, gałęzi i pędów⁷ wraz z liśćmi lub igłami, przy czym główną rolą funkcjonalną jest precyzyjne działanie umieszczonego w liściach układu umożliwiającego fotosyntezę, oddychanie i transpirację. Obecność chlorofilu zapewnia przemianę energii słonecznej w niezbędne do życia substancje, zaś aparaty szparkowe uczestniczą w⁷ wymianie gazowej. Liście są równocześnie miejscem bytowania wielu

49