bezpośrednie zachowanie ludzi. To człowiek jest sprawcą podpaleń lasu, i to zarówno z powodu wiosennego wypalania ląk, rzuconego niedopałka papierosa, nieodpowiedzialnego grillowania czy też działania przestępczego. Odnowienie takich powierzchni, zwłaszcza dużych terenów’ popożarowych, jest nie tylko wyzwaniem organizacyjnym, ale stwarza też warunki dla rozwoju lokalnych gradacji owadów (choinek szary, Sieciech nieglębek, zmienniki, zwójki, naliściaki) i epifitoz grzybów (przyczepka falista, osutki, skrętak sosny).
Na stan zdrowotny lasu istotny wpływ mają również szkody górnicze spowodowane osuwaniem się gruntu i zanikaniem dostępnej wody, nie zawsze właściwie zlokalizowane retencyjne zbiorniki w7odne oraz drogowe szlaki komunikacyjne - autostrady, drogi szybkiego ruchu, parkingi (spaliny, oleje, ołów, tlenki azotu). Wyrzucanie śmieci i odpadów, niedozwolone parkowanie samochodów czy jazda rowerami górskimi poza wyznaczonymi ścieżkami, to kolejne niedoceniane czynniki stresowe dla lasu i jego mieszkańców.
Rósł przez lata... płonął minuty. Zagadka - sosny na wydmach,
Strata często nieodwracalna czy na terenach szkód górniczych?
- dowcip Einsteina
Elementy meteorologiczne pogody, takie jak temperatura, opady, wilgotność powietrza i gleby, nasłonecznienie, a zwłaszcza anomalia przebiegu zjawisk atmosferycznych, są najważniejszymi czynnikami klimatycznymi wpływającymi na kształtowanie się stanu zdrowotnego drzew i drzewostanów' w określonych warunkach siedliskowych. Decydują o aktualnej i przyszłej podatności roślin-gospodarzy na różne czynniki stresowe i szkodotwórcze, wpływąją też na przebieg procesów7 życiowych owadów leśnych i organizmów grzybowych. Wystąpienie niektórych czynników atmosferycznych o charakterze anomalii (odstępstw7 od układu, do którego rośliny zdążyły przywyknąć) ma zazwy
i wzmaga rozwój chorób infekcyjnych.
czaj niekorzystnym wpływ na wzrost drzew7
Utrzymująca się zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura, nadmierne opady atmosferyczne lub ich długotrwały brak, silne wiatry, jak i nagłe zmiany nasilenia występowania tych czynników7, w7 znaczący sposób wpływają na funkcjonowanie większości procesów życiowych drzew i na ak-tywność występowania grzybów w7 środowisku ich bytowania. Synergiezne oddziaływanie tych zjawisk wywołuje zwykle w7 osłabionym organizmie procesy chorobowe o różnym nasileniu, te z kolei stają się źródłem dalszych stresów. Powstają przy tym różnego rodzaju metabolity wtórne, które są informacją chemiczną dla owadów leśnych, wskazującą na obecność lub brak pokarmu w7 danym otoczeniu.
Na podstawie udokumentowanych obserwacji prowadzonych od 1779 r. można stwierdzić występowanie na kontynencie europejskim zbyt suchego i upalnego lata
Sucho, ciepło, z opieńką... korniki czekają
37