Choroby lasu0007 jpeg

układów siedliskowo-drzewostanowych, zaś ogniska infekcyjne to miejsca w drzewostanie (kompleksie leśnym) podlegające transformacji w pierwszej kolejności.

Mówiąc o zdrowotności lasu nie możemy zapomnieć, że określają ją trudne do opisania, a często niemierzalne, subiektywne cechy i parametry. Pewne wskaźniki charakteryzują stan zdrowotny poszczególnych drzew, ich organów i tkanek, inne są specyficzne dla drzewostanu, inne zaś waloryzują ekosystemy leśne czy fizjocenozy. Zdrowotność nie może być pojmowana jako antyteza choroby, mającej przede wszystkim wymierny sens gospodarczy, podobnie jak czynnik sprawczy nie musi być „szkodnikiem”. Pewne sformułowania funkcjonujące tradycyjnie w słownictwie leśnym (szkodnik, zwalczanie), we współczesnym leśnictwie ekologicznym znajdują nową jakość i oznaczają inne działania (zapobieganie, przeciwdziałanie, monitorowanie). Zasady gospodarki leśnej realizującej postulaty trwałego i zrównoważonego rozwoju muszą zatem uwzględniać zarówno naturalne procesy samoregulujące ekosystemów leśnych (wspomniane rozmnażanie, selekcja, konkurencja, adaptacja, starzenie się itp.), jak i sztuczne działania profilaktyczne i ochronne, zmierzające do minimalizowania zagrożeń lub redukcji strat gospodarczych.

Aby stan zdrowotny lasu oceniać - należy zarówno rozumieć pojęcia związane z taką oceną, stosować odpowiednie kryteria i metody, jak i właściwie interpretować uzyskiwane wyniki. Przy takim podejściu możliwe będzie poznanie złożoności związków zachodzących pomiędzy poszczególnymi składowymi analizowanych zjawisk i podejmowanie stosownych decyzji.

Siedliskowe uwarunkowania zdrowotności drzewostanów

Wszystko podlega naturze - złota myśl Demokryta

Duża zmienność typów gleb oraz ich przestrzenne zróżnicowanie na terenie Polski jest przede wszystkim wynikiem nakładania się trzech głównych europejskich systemów tektonicznych ziemi oraz wpływów ostatniego zlodowacenia (tzw. bałtyckiego). Występują tu bowiem nadmorskie piaski wydmowe i pustynie piaszczyste, jak i góry o charakterze alpejskim; zarówno obszary stepowe i połoniny, jak i bagna i poldery wokół wód śródlądowych. To zróżnicowanie krajobrazu oraz zmienność gleb pod względem żyznościowym i wilgotnościowym, a także występująca zmienność warunków klimatycznych zadecydowały na przestrzeni dziejów o układzie terenów uprawianych rolniczo, łąk i lasów, o charakterze i funkcjach poszczególnych elementów' środowiska. W leśnictwie przesłanki te były podstawą regionalizacji przyrodniczo-leśnej oraz wyróżnienia typów siedliskowych lasu.

Poszczególne elementy siedliska od

działują na rośliny równocześnie i są ze sobą powiązane układem charakterystycznych reakcji zwrotnych. Zmiana in-solacji wpływa na zmiany temperatury powietrza i gleby i ich wilgotności, to z koki pociąga za sobą zmiany przebiegu procesów biologicznych itd. Światło, temperatura, woda, substancje pokarmowe nie mogą się wząjemnie zastępować i są tymi czynnikami ekologicznymi, które warunkują prawidłowy przebieg procesów' przyrodniczych. Podobnie jak siedlisko oddziałuje na zbiorowiska leśne, tak i poszczególne składowe tych zbiorowisk kształtują równocześnie siedlisko. Ten dynamiczny związek jest jednym z podstawowych paradygmatów' przebiegu procesu lasotwórczego.

Na słabym siedlisku trudno o różnorodność gatunkową

15