Choroby lasu0012 jpeg

■ ■

Wiatr

Negatywie oddziaływanie wiatru w drzewostanie może wyrażać się wpływem na glebę i ściółkę (wywiewanie), jak i bezpośrednio na drzewa. Rozmiar uszkodzeń w znacznym stopniu związany jest ze składem gatunkowym drzewostanu, wiekiem drzew’, strukturą pionow^rą, zwarciem i rodzajem zajmowanego siedliska. Na terenach zalesionych wydm lub na glebach piaszczystych, w wyniku działania długotrwałych, silnych wiatrów’ systemy korzeniowa są odsłaniane lub nadrywane. W zwartym drzewostanie ruch wiatru powoduje tzw. biczowanie drzew⁷, kaleczące pędy i strzały. Z kolei wichury i huragany sprzyjają powstawaniu wiatrołomów; zwiaszcza w górach, lub wywalają drzewa wraz z korzeniami. W drzewostanach na gruntach porolnych wiatr w pierwszej kolejności powiała drzew⁷a z hubą korzeni, co wynika ze zniszczenia znacznej części systemu korzeniowego przez patogen - Heterobasidion annosum (korzeniowiec wieloletni). Według badaczy fińskich w^r drzewostanach świerkowych naderwania korzeni i mikro-pęknięeia są jednym z ważniejszych miejsc infekcji Heterobasidion i rozwoju huby korzeni.

Powalone przez wiatr i uszkodzone przez śnieg drzewca iglaste są bardzo chętnie zasiedlane przez kambio- i ksylofagiczne owady - świerki przede wszystkim przez korni-

Tędy wiał wiatr... Zaczynają się kłopoty

Takie gniazda w drzewostanie bardzo lubią korniki

ł

ka drukarza (Ips typographus), zaś sosny przez cetyńce (Tomicus spp.), a także inne kornikowate i kózkowate. Mimo iż wywrotów jest dużo, to jednak gdy populacja owadów jest mała, zasiedlenie drzew rzadko ma charakter masowy. Osłabione drzewa wybierane są przez owady atakujące aparat asymilacyjny, np.: zasnuje świerkowe (Cephal-cia spp.), wskaźnicę modrzewianeczkę (Zeiraphera gńseana), przy czym wywrotów już nie atakują. Taki stan zwykle prowadzi do nadmiernego rozwoju populacji szkodliwych owadów. Jakkolwiek zasiedlone drzewa są zazwyczaj pilnie usuwane - jednak w przypadku masowych uszkodzeń jest szczególnie istotne, aby ograniczyć niebezpieczeństwo powstania gradacji. Ważne przy tym jest to, aby drzewa usuwać bez pozostawiania części wierzchołkowych, co na przykład w drzewostanach świerkowych może doprowadzić do rozmnożenia groźnych dla osłabionych drzew: czterooczaka świerkowca (Polygra-plms poligraphus) i rytownika pospolitego (Pityogenes chalcographus). Szybkie odnowienie zniszczonego fragmentu drzewostanu zapobiega również zadarnieniu lub zachwaszczeniu gleby, a przez to nie dopuszcza do obniżenia jakości siedliska.

Podobne zjawiska występują w^r drzewostanach uszkodzonych w wyniku okiści czy szadzi, kiedy to również dochodzi do uszkodzeń koron i złamań poszczególnych konarów i pędów. Tak osłabione drzewa są bowiem bardziej podatne na infekcje pasożytnicze.

Po powodzi zbutwiałe korzenie nie wytrzymywały ciężaru koron

25