w drzewostanach sosnowych przerzedzonych i na obrzeżach luk, szeliniaka sosnowca (Hylobius abietis) jako wektora Heterobasidion annosum w uprawach iglastych czy współdziałanie Cryptococcus fagi i Nectria spp. na bukach. Z drugiej strony nie należy zapominać, że grzybnia niektórych grzybów, tzw. ambrozyjnych, jest pokarmem dla pewnych gatunków korników tzw. ksylofagów rzekomych, drwalników czy oglod-ków, zaś owocniki grzybów i drewno przerośnięte grzybnią - miejscem bytowania wielu owadów
Oceniając z perspektywy czasu zmiany stanu zdrowotnego i sanitarnego lasów, przesuwające się granice regionów i stref zagrożenia lasów przez owady - szkodniki pierwotne i wtórne, foliofagi, kambio- i ksylofagi - zauważyć można skracanie się okresów międzygradacyjnyeh, pojawianie się gradacji 25 nowych gatunków owadów dotychczas niemających znaczenia gospodarczego, wzrost aktywności szkodników nękających. Wystarczy przypomnieć, że w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ub.w. zanotowano kilka zaledwie gatunków szkodliwych owadów, zaś już od lat siedemdziesiątych niemal 50 gatunków, wobec występowania których zastosowano zabiegi ratownicze. W minionym półwieczu stosowano insektycydy na łącznej powierzchni ponad 9 min ha i o ile do lat osiemdziesiątych (I okres) były to niewielkie powierzchnie, łącznie 1,1 min ha, to w latach 1980-2000 (II okres) obejmowały już obszar 8 min ha chronionych chemicznie drzewostanów. Stosowane w tych okresach środki (preparaty systemiczne) i ich nośniki mogły również mieć wpływ na zmiany bytowania grzybów, zwiaszcza grzybów endofito-wych, a w7 konsekwencji na stan zdrowotny drzew.
Posusz jałowy? ...niech pozostanie Komikom żniwo
Bez siatki, nie ma nawet nalotu!
W okresie żerowania owadów wytwarzane i wydzielane przez drzewa metabolity wtórne, enzymy, związki fenolowe, terpeny i inne oddziałują na owady (np. owady li-ściożerne) repelentnie lub toksycznie, powodując zaburzenia w ich rozwoju osobniczym. Mają także wpływ na zmianę sposobu bytowania grzybów pasożytniczych i sa-protrofieznych.
W kształtowaniu stanu zdrowotnego i sanitarnego lasu uczestniczą też inne poza owadami zwierzęta - zające, norniko-wate, dziki, jeleniowate czy nawet ptaki (np. kormorany). Rozmiar i zasięg szkód powodowanych przez gryzonie czy jeleniowate oraz ich wpływ na hodowlaną stronę gospodarki leśnej jest ogólnie znany. Z punktu widzenia chorób lasu wpływ ten
Ponura historia...