IMGs77

dabora osób poddawanych badaniom, np. czy były to osoby bu uszkodzenia słuchu czy jedynie osoby, które na siebie ■■ragę (koranfalUge) tym. ze gorzej słyszały.

■B^Epaująć osoby tńesłyszące od urodzenia z osobami niedosłyszącymi Mmmm'¹’ wyróżnia cztery zakresy. » których te dwie grupy zasadniczo się MMiegaig,od siebie^ mianowicie w zależności od tego:

jaki mogą mieć udział w przeżyciach związanych z dźwiękiem. Oto J^gjjydasiyszący, w odróżnieniu: od niesłyszącyeh z totalnym uszkodzeniem slu-i«łBL uważają się za sły szących i dążą do uczestniczenia w życiu ludzi słyszą-eycfc powoduje to. że tcń stosunek do uczenia się języka i mowy jest pozy* Epmy, tłąrr> do ■ i la ■ iii i w przeżyctach związanych z doznaniami dąąc sobie jecnocmr.ie sprawę ze swych ograniczeń w tym

względzie:

w jakim stopniu posługują się mową. Osoby niedosłyszące z reguły język i mowc przyswajają sobie już w okresie przedszkolnym naturalną NłUgfc slnctową, z pomocą odczytywania z ust, z wykorzystaniem aparatu didmegi. Niesłyszaey z totainym uszkodzeniem słuchu mowę przyswajają Sobie.^ra* drodze wizualno-taktyLnej oraz w sposób sztuczny. Współcześnie jednak, dzięki wykorzystaniu u nich możliwości okresu sensytywnego i kry-przyswajanie mowy może się dokonywać w znaczącej mierze dro-

—jak ■rŁwwnirja otaczający świat. Osoby z totainym uszkodzeniem słuchu Mkpa|apaq znacznie mniejszy zakres doświadczeń społecznych w po-t&mmriKt z niedosłyszącymi, którzy od najwcześniejszych lat poznają otomanie pczyrodmcze i społeczne przede wszystkim za pośrednictwem języka, ■Sfagap aatat niesłyszący dopiero z trudem w ciągu wielu lat się uczy. ■Ki jpnęko* jest dla niedosłyszących, rzeczywistością, dla totalnie niesty- ²

integrację społeczno-zawodową. Z uwagi jednak na szerokie spektrum stopni uszkodzenia słuchu, włączanych do kategorii osób niedosłyszących, trzeba wyraźnie podkreślić, że wśród nich będą osoby z dużą łatwością znajdujące swoje miejsce w społeczności ludzi słyszących, oraz osoby, które z powodu dużego ubytku słuchu oraz niskiego poziomu rozwoju umysłowego i społecznego za grupę odniesienia mogą uważać podkulturę niesłyszącyeh²".

Nie ulega wątpliwości, że szczególnie w pierwszych latach życia, w związku z trudnościami w normalnym rozwoju mowy, rozwój osobowości niedosłyszącego może ulegać zaburzeniom. Niewłaściwy wpływ środowiska może wywoływać niekorzystne reakcje emocjonalne, a w przyszłości problemy z identyfikacją, z poczuciem tożsamości²¹². Może to prowadzić do poczucia braku przynależności zarówno do podkultury niesłyszącyeh, jak też do nie-identyfikowania się z ludźmi słyszącymi.

Uwzględniając te wszystkie porównania i oceny osób z uszkodzonym słuchem, a przede wszystkim zastrzeżenia dotyczące możliwości dokonania jednoznacznego opisu psychospołecznych cech charakteryzujących osoby niedosłyszące, możemy jednak niektóre z tych cech, w ujęciu różnych autorów, wymienić, pamiętając o ich społecznych uwarunkowaniach. Tak więc:

-    Hanselmann wyróżnia wśród niedosłyszących przebywających w masowej szkole, m.in. ich roztargnienie, z powodu opóźnionej reakcji na polecenia nauczyciela skierowane do całej klasy, napiętą uwagę, kiedy dziecko wie, że nauczyciel zwraca się do całej klasy, co przejawia się w śledzeniu mimiki i artykulacji nauczyciela; wymowę nie zawsze wyrazistą i melodyjną³¹³, zwłaszcza wtedy, kiedy dziecko nie korzysta z aparatów słuchowych; niedosłyszenie, według tego autora, wpływa hamująco na rozwój osobowości dziecka³¹⁴;

-    Krohnert analizując charakterystyki psychospołecznych cech niedosłyszących stwierdza, że cierpią oni wskutek braku zaufania do siebie, poczucia mniejszej wartości, braku przeżywania własnej wartości (SelbstwerteHebtńjjjfl ^{3 1}

1

Por. M. K r u s e. H. K i e f e r-P a e h I k e, Schwerharigkeu. Probierni UmtlĘft Julius Cross Verlag, Heidelberg 1988, s. 12 i nast.

H. H a n s c 1 m a n n, Einftlhrung in die Heilpddagogik, Rotapfel Verlag,

Stuttgart 1962, s. 97-99.

¹¹⁴ Tamże, t. 100.

" O. K r 0 h n c r t, Ge,ichichte..., s. 68.

2

jpi mm zintegrować ze społeczeństwem. Podstawowym warun-MHgi iafi gjyji społecznej jest swobodne komunikowanie sic niedosłyszą-■KhnlflMWŚfc Z totalnym uszkodzeniem słuchu ze słyszącymi w rodzinie, w zakładzie pracy. Niesłyszący tworzą z reguły podstawowym łącznikiem jest więź wspólnego lo-|tf^jaJUHMjppjanWcnó» ze słyszącymi. Niedosłyszący natomiast najczę-• komunikowaniu ze słyszącymi, ich stosunek do mądm z tym jest bardziej pozytywny, ułatwiający

3

Por. także: O. KrOhncrt, Geschiche. Pddagogik der Gehórlasen und Schwerbarigm, [w:] Handhuch der Sonderpćdagogik, Band 3, Marhold. Berlin, s. 68.