IMG�39

i pastwisk W tak pr/ukszlułciinych lasach, im tlzyznio ncj popiołem glebie /układano uprawy (gospodarka wy-paleniskowa) Było to rolnictwo wybitnie ekstensywne, powodujące przekształcenia znacznych obszarów, które w rezultacie takich działań były pokryte niskopiennyini lasami w różnych stadiach regeneracji.

(jgromny wpływ na tempo i kierunki przemian szaty roślinnej Polski miało osadnictwo i gospodarka kultur epoki brązu Już we wczesnych okresach lej epoki na niektórych ■»!. uh wyraźnie wzrosła rola hodowli zwierzał (Kal.ska In aewiczowa, van (iecl 1992), Na Wolinie (ryt 84), w okresie ok. 3 500do 3 300 lat ^l4('BP,tj. 3 800    -0 lal I alcndar/owych Ml', prawdopodobnie

powal•    - otwarte pastwiska o czym świadczy

znaczi ■    i i lnibki (Planlogo lanctoldttt) < szcza

wiu (Hi' • itisrllu), jasieńca (Jasione woniami), jaskr.’ iHii i .////'. m ris typ) i wielu innych, Wzrosła tez roi,    < >> sugeruje wyższa niż dotychczas fre*

kwcin    i zł róż Icdnak dopiero osadnictwo kultury

łuźyckiei jiiz.yezyniło sic do nieodwracalnych zmian w środowisku przyrodniczym na znacznej części obs/a ru Polaki (italska Jasiewiczowi! 1081, l atałowa 1082, 1002, Miotk 1086, Noryśkicwtcz 1005, Milecka 1008, Makohonienko 2000). Ko/kwit tej kultury przypadł na końcowe okresy epoki bru/u i początek epoki żelaza (ok, t 100 2 400 lal O HP, tj t 500 2 400 lal kalendarzowych BP). I ksplo/ja demograficzna, która je) towarzyszyła, doprowadziła do znacznego wzrostu zaludnienia, powstania osad i grodów obronnych oraz zmian w systemie gosjm(darowania (Ostoja Zagórski 1074),

Prowadzone wówczas na wicłkij skale odlcstcnia były konsekwencja zarówno rozwoju rolnictwa, jak i zapotrzebowania na drewno budowlane, służące do wyrobu sjrrzelów i spalane na domowych paleniskach. Wyobrażenie na lemat skali /użycia drewna daje gród w Biskupinie, datowany na późny okres kultury łużyckiej (Za jac/kowski I995j. Badania dendrocbronologiczne wska-/uj<j, że był on budowany w lalach 742-722 lat B( a największa dość drewna do jego budowy pozyskano w zimie 7)8/737 IM (Ważny IW4) I kstensywne rolnictwo, wykorzystujące nadal techniki wypaleniskrrwc obejmowało znaczne obszary w sąsiedztwie (mad | gro. do w Hzacuje sic, że powierzchnie upraw, niezhadne do wyfcamucma mieszkańców jednego grodu, wynosiły kił* kaset hektarów, • wraz z terenami odłogującymi i wypa--■mymi sięgały ponad 20 km (fŻebrowski |t/g| z^.., / kowskt IW5j Nieprzerwane fonkcjonowerue <m«d)grodów łużyckich, c/ęsto przez kilkaset lat. powodowało nadmierna eksploatację środowiska jeławianw i erozja gleb, czego dowodem są zwiększony udział UIH(ci udu muiciiilucgo w OMidnch jc/ioriiyi li j lot fach (I .iiliilowu 1097) o fliz (Jitlownuu na ton okres niwo ry denudacji Antropogenicznej o znacznej miijżs/o.śi i (Smkicwicz 1995).

Przemiany środowiska poci wpływem owiciu Icilwtl kul tury łużyckiej przedstawia diagram pyłkowy z Kołczewa tui Wolinie (ryc. 84). Wskn/ujc on mi zniteznc odlcaiouia (sumii pyłku roślin zielnych NAP siggu 50%), powślunie <ilwartych pastwisk (wysoki udziul jiylku m in, hułiki lun cctowatcj i traw), wzrost roli upraw (pyłek zbóż I chwil stów polnych), w/.miiżoiui erozję glch (wnrstwy plasku w osadzie, wysokie wartości pyłku szczawiu{Hutnrt (U r toHdlltl), ober iiość przcdslawicieli zbiorowisk drohnyi h terolitów zasiedlających wilgotne bruzdy jrolue i ścietiu fika na podłożu piaszczystym (/'<’/<//.» /nirlulu. cl ( vfn‘ run, Ant hm vmnpuncluhtH). Duża ilość pyłku mślin nitro lilnyc li (zwłaszcza (henopodlnceac) skłania do juzyjrusz c/cnia, żc na judach zlokalizowanych bezpośrednio w pobliżu osad, być może ujmiwinnych w systemie cia głym, zaczęto stosować nawożenie (l.atałowu £992),

Pr/yc/ymi upadku kultury łużyckiej mogły być nic korzystne zmiany klimatyczne powodujące /ahagmernr terenów zajętych przez osadnictwu, nadmierna ckspln alacja środrrwiska I wymkajiicy z mej spadek produkcji rolnej oraz towar/ys/ic e leniu wyludnienie (< 'hochorow

liki 1999),

W okresie panowania kultury łużyckiej na wielu oh s/arach niemal doszczętnie zostały zniszczone me/ofll rie lasy liściaste Postępujące ubożenie gleb i jMigiit/n jijce ste warunki klimatyczno sprawiły, że wiązy, lipy, jesion, a także leszczyna nic /dolały odzyskać swojej poprzedniej pozycji w zbiorowiskach leśnych, nawet po ustąpieniu presji osadniczej Na zniszczonych osad metwern siedliskach, w zależności od regionu oraz lo kaltiyclf warunków glebowych, ro/jtr/esir/endy ihj lasy z udziałom sosny, dębu oraz grabu i buka. a na południu także jodły.

W okresie subborealnym, po la/ie stabdiżacji I równowagi ekologicznej, klórtj ilustrowały lasy klimukso we okresu atlantyckiego, nastał c/as głgboktclt przemian szaty roślinnej Były one wynikiem zmian klima tu, wpływu gospodarki na środowisko rag ewolucji gleb. Istnieje wiele przesłanek, że zwłas/c za w późnej fa/ie okresu subborealnego. natiąpiły chłodne I wilgotne wahmente klimatu (Haas i in iwmj Jt/i/ególm* do brze udowodnione jest gwałtowne 1 Modernie i /wtl-K<dnienie w okresie ok, 2 H Ź ŚMHet |    |

850-760 lał łK | które prawi globalny j mogki MB suki jtłońca (san tieeii'