Magazyn8701 djvu

PIOTR MICHAŁOWSKI    POWÓZ Z DAMAMI

najświetniejszy zakład naukowy niemiecki, — władał — oprócz starożytnych — językiem francuskim, niemieckim, angielskim i hiszpańskim — znał trochę arabski i perski. StuJjował prawo, politykę i hi-storję równie gruntownie, jak matematykę i nauki przyrodnicze, wszędzie wyróżniany przez profesorów, zdumionych jego wczesną dojrzałością i fenomenalnemi zdolnościami.

Drucki-Lubecki nie zawiódł się na Michałowskim. Młody człowiek zamknięty w sobie, unikający zabaw i zebrań — przy całej swej ogromnej wiedzy — nie był wcale molem książkowym. Przeciwnie — miał on wielką znajomość życia, rozległy horyzont myśli, tęgie zdrowie — i żelazny charakter. W przeciągu pięciu lat objeżdża kraj, walczy z anarchją i demoralizacją urzędników swego wydziału, usuwa braki organizacyjne, dobiera ludzi, których dziwnie umiał odgadywać, zwiedza konno całą Francję dla zbadania stosunków w górnictwie tamtejszem. Wreszcie po pięciu latach krwawej pracy i nocy bezsennych — zostawia kopalnie i fabryki Królestwa w kwitnącym jak nigdy stanie i administrację zorganizowaną wzorowo. Dzięki jego pracy z chwilą wybuchu listopadowego przemysł „wojenny" stanął na wysokości zadania i mógł dostarczać wojsku ogromnej ilości broni i amunicji.

W chwili wybuchu Michałowski miał lat 29 i był w pełni sił duchowych. Orłem okiem obejmował każdą sytuację w całości i szcze-

67