P211009 39

zmierzające do określenia wartości owych źródeł, ich funkcji itp. Szczególne zainteresowanie budzą tzw. albumy flagowe. Autorami ich byli najczęściej marynarze, którzy dla celów praktycznych opisywali flagi okrętowe. Nie brak jednakże i innego rodzaju źródeł, szczególnie ikonograficznych. Ale wek-sylologia sięga i do bardziej skomplikowanych problemów, szukając np. odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu i w jaki sposób chorągiew może kształtować poczucie więzi narodowej.

I5;8.2.1. Chorągiew to płachta płótna barwionego według określonych zasad i przytwierdzona do drzewca. Nazwa być może wywodzi się z języka mongolskiego, gdzie orongo, horongo oznacza znak wojskowy. Być może, ic mamy tutaj ślad pierwotnych funkcji spełnianych przez chorągiew. W kształtowaniu etymologii tej nazwy w językach zachodnioeuropejskich bowiem zdecydowaną rolę zdaje się spełniać materiał, z którego chorągiew była sporządzana (fr. drapeau od drap — materia, niem. Fahne z gerro. fm — płachta, materiał).

Chorągiew w swej genezie wywodzi się ze znaków bojowych (ąpw), używanych już w starożytności, a także u ludów barbarzyńskich wczesnego średniowiecza. Również Słowianie używali takich znaków, zwąc je sunkan oraz proporcami. Nazwa stanica wywodzi się od słowa sutn, oznaczającego ■miot, warownię, schronienie, gdzie owe znaki w czasie pokoju przechowywano, chroniąc w sposób godny przed zniszczeniem. Natomiast aur, proporzec wywodzi się od prasłowiańskiego propor, czyli to co fruwa, co ko. Maże to wskazywać, że do wykonania proporców mogło być używane płśtaą sit chyba nie tylko. W Polsce chorągwie być może byty już w użycia vlt, ak sąii ii mii jm potwierdzenie ich istnienia pochodzi z Knotki Gh Anonima. Są to zapewne chorągwie książęce, opatrzone znakiem ksęś i barwione według ulubionego zwyczaju, być może na czerwono i biała

Znaki rhorągirwarj jak wiadomo, aa zachodzie Europy dały począal bobom. Barwienie herbów z kolei w pełnym średniowiecza zadecydmńr • tynkmmch chorągwi. Jeżeli na chorągwi występowało godło henUpat wwirru płachta była barwiona tak jak pole tarczy kilomj. Do dm tk właśnie wygląd zachowały Ongi państwowe Danii, Szwajcarii czy Suwem Jcaeh grób herbowe mte było zamieszczane na chorągwi, wówczas daehb tą na dna pasy ' strefy >, zazwyczaj poziome i wówczas górny uzyskiwał law gsdb hobewega, dainy zaś poła tarczy herbowej. Taka była geneza pekbc rharągwi, z tym, że początkowo na chorągwi państwowej zamieszczano pń hrrhtwr Orła Btaśego i stąd piachu była barwiona na czerwona f unr panaa pakfca rharągiew państwowa utrzymała się do rozbiorów, pełno fcmkfg ftagi państwowe}.

Cbsrągwri wzysśuwały również poszczególne jednostki admirnwyjn wesmr i wotrwśdnwi, a także miasta. Kształtowały się one na wzór daqp gańnwwng^spńutąc się na herbach owych jednostek Równocześnie chotągR* Mgty nie przestała pełnić funkcji znaku bojowego, co znalazło serią wiar w psMócj nazwie jednostki taktycznej — chorągiew. Funkcje te tpdswb

i chorągiew państwowa, ale także chorągwie terytorialne, niekiedy również rodowe. W chwili pojawienia się wojak stałych, chorągwie wojskowe kształtowały się na wzór flagi państwowej, ale z daleko posuniętą dowolnością. Wraz i wprowadzeniem atalego umundurowania, w początkach XVIII w. nastąpił podział na znaki jazdy — sztandary i znaki piechoty — chorągwie.

Chorągiew była używana również przez korporacje zarówno świeckie <»p.

: cechy rzemieślnicze), jak i przez korporacje religijne (np. bractwa kościelnej.

Kościół natomiast wprowadził użytek chorągwi do celów liturgicznych Te | ostatnie nie podporządkowały się żadnym prawidłom heraldycznym i kształtowały się dość swobodnie. W Polsce XVI-XVHI w. w czasie pogrzebów dostojników, a także zamożniejszej szlachty, w kościele nad katafalkiem wywieszano chorągwie nagrobne (iabrum funebre), które początkowa miały jedynie herb osobisty zmarłego, później także jego portret, a asm całe sensy, obrazujące niektóre wydarzenia z życia. W dużym stopnia spełniały flt funkcje swego rodzaju nagrobków i inskrypcji epigraficzaydi

15.8.2.2. Flaga jest to chorągiew państwowa, uznana w moj fermie aa oficjalną i stąd dopuszczana do użytku tylko w ukiUlmycb daftaabiBfe. Może mieć także charakter narodowy i po raz pierwszy w takiej Wal pojawiła się w Niderlandach w XVI w. Chociaż często flaga narodów* możami* śę z państwową, nie zawsze jest to jednoznaczne. Zpmbi awg^am flagi narodowej z państwową może występować zarówno w pomniradl fci—Łjaajch iap. dawniej Korona i Litwa, do niedawna Jagusliowi. sk siat w pal—cś ■majowo jednolitych (np. w Niemieckiej RcpaMmr Modaą ambr flp bądo, a w Hiszpanii baskijska) Aadopam uhm flagę napmddliń dfadowe państwa, nic mające ani cech dladnbśu fdaad^niandMgfl aflębnoaci (np. flagi poszczególnych tcpaMk Mmflflflflfljflflflfllfl a Kanadzie czy w Stanach 7jidaarjwptj Inwwa flap ana dgnoadar wjoęścicj w obecności głowy paśnas a napfl wpmi. btfląd wwnann ■w u aaufu państwa, oraz w przjydbck śąmnmph paaar nwa hń mamę.

VFobce flaga państwowa poęiwiii stt wnr « nwdnata—amflaa—mw ai na przełomie XIII i XIV w. fcyrfah m oma. t w unm noowm płachcie Orzeł Biały i w icj inmeymoodindiMlww Jaodaam ńwaooai nawet daleko paamaaęar odefafioam. Of aan rLnąaMamaa fagę Karany, którą piran wala d—w fląpa panaa—moi flwl—P-d wńw oęaaa ląriwao obie w jedną caiość Usynaaa m ąfla w dhwanaa Mh « nftae przy szczególnych ofcaąnh. Opuka ani flagą pańamnaą adab de ąpacplacgo anądatki Był nam chorąży KnAeuw Ndap^ pńgaaw aaap rkarąfy koronnym Fłagę pafaanawwą mfatiammmni pepomam ńap •aflrW'

iacj. Kóżaaiy się cyaa, ńe prywwaaa flaga fcndewdkB andh an maaaampiteaflm'

Orfa białego z prywatnym herbem fcsófa aa peeanoch

Od roku 1918 tradycyjna flaga pnńaaaawo aaaada paaadmman afe- Saga prezydenta Ranczypoapofamł, flagę pafasansnaą mśaaadaaa w nawach fama#* adL Jest to prosiołr gna płachta płótna • odpsancdaacfc

v