page0286

28o RMPEDOKLKS.

legendową, do czego w części przyczyniło się jego życie niespokojne, spędzone na ciągłych podróżach.

Zdaje się, że pierwsze jego wystąpienie miało charakter czysto polityczny. Po przywróceniu rzeczy pospolilój, wytargował ojciec jego u oligarchów kilka swobód dla klas niższych. Ale możne rodziny powoli przywłaszczyły sobie wszystkie dawne przywileje, a najwyższa rada tysiąca, jak w innych miastach, trzymała zazdrośnie ster rządów. Empedokles pomny na przykład ojca, stanął w obronie mas uciskanych i wywrócił radę oligarchiczną, za co wielki zyskał mir u ludu, nawet miał ofiarowaną sobie dyktaturę, ale na zawsze poróżnił się z Pitagorejczykami, którzy wszędzie popierali rządy rodów arystokratycznych *).

W godzinach wolnych od spraw publicznych, chętnie się zamykał i badał naturę; wtedy rozpowiadał uczeń jego Gorgiasz, że zajmuje sie magią, a dosyć było tego słowa, aby rozbudzać ciekawość wszystkich. A gdy po kilku dniach ukazywał się znowu publicznie, postać wspaniała, o pięknćj twarzy, z włosami długiemi spadającemi na ramiona, ze złotą przepaską na czole, a z wieńcem laurowym na głowie, w szacie purpurowej i z dźwięczącemi sandałami, otoczony ciżba domowników, wtedy usuwano mu się z drogi, bo w całćj iego osobie było coś królewskiego. W okazałym Agrygencie nawet nauka musiała przybierać pozory okazale, jeżeli chciała mieć wpływ i znaczenie. Z taką wystawą błyszczącą przenosił się poeta z miasta do miasta; sława poprzedzała go wszędzie, a liczba jego cudów rosła z dniem każdym. W Selinuncie umierało dużo ludzi na ma-laryą, pochodzącą z bagień wysychającej rzeczułki. »Boski lekarz*, obejrzawszy miejscowość, kazał koryto rzeczki wyczyścić i dwa pobliskie potoki do nićj wprowadzić. Odtąd było w nićj zawsze pełno płynącej wody, kałuże bagniste ustały, a z nimi za-

') Timeusz u Diog. Laert. (tamie) podaje, źe Empedokles został wykluczony z zakonu pitagorejskiego za ogłoszenie jakichsiś sekretów. Zeller słusznie uważa to za bajkę; ale nie zwrócił uwagi na różnice polityczne, zachodzące między poeta a zakonem. Gorliwy a dbały o popularność demokrata, nie mógł pozostawać w stosunkach zażyłych z szkoła najbardziej arystokratyczny, jaka kiedykolwiek istniała. Myli się także Muller fdie Dorier Tom II. str. 185), gdy przyjmuje obok rady tysiaca w Agrygencie konstytucyy demokratyczna. Wystąpienie Empedoklesa na rzecz ludu, nie miałoby wtedy celu. Jest prawdopodobnem, że lud utracił swobody lub może nigdy nie otrzymał, przyrzeczone mu po wypędzeniu Trazydeusza. (Zob. Diog. Laert. VIII. 2. §. 60).

http://rcin.org.pl