PICT5720

METALURGIA W XVI WIEKU 193

Ryc. 31. Wytapianie bizmutu w palenisku nieruchomym A — • palenisko, w którym ogrzewa •!*) rudq. Wygaszone palenisko zawiera kulki wytopionego bizmutu — B, C — kleszcze i D — niecka i E — wiatr Według De re melaliica, s. 352

ogrzewania rudy zawierającej ten metal, zasada bowiem procesu jest jednakowa. Polega ona na wytapianiu wtrąceń rodzimego bizmutu ze skały płonnej, gdyż w opisywanych warunkach nie mogła zachodzić redukcja związków tego metalu. Niska temperatura topnienia bizmutu (271 °C) oraz wysoki ciężar właściwy (10,067 G/cm³) w stanie płynnym tuż powyżej temperatury topnienia⁷⁰ ułatwiały proces i pozwalały na stosowanie niskokalorycznego paliwa (drobne polana, chrust).

Najbardziej prymitywny był sposób wytapiania rudy w dużym ognisku opalanym grubymi polanami bukowymi, na których umieszczano rudę. Pod ogniskiem znajdowało się wgłębienie w mocno ubitym pyle

^TS L i d d e 11, op. eit., s. 189.

13

Gcorglns AgrłcolS