Scan37

.....>lir • li) (worzą pojęcia określone na mocy definicji, a stosunki miedzy

■ *•"In ul .joinaty. Systemy abstrakcyjne są przedmiotem badań nauk for-¹    '• i il>i< li i i i I'. matematyka czy logika formalna¹⁵⁷.

¹ 1 • 'im/, przedmiotu istnieje jeszcze wiele różnych definicji systemu¹⁵⁸, np.:

¹ ni i> .1 lo kompleks elementów znajdujących się we wzajemnej inte-I ni Hcrlalauffy).

..... I< .( to zbiór obiektów wraz z relacjami między nimi i między ich

inmf (A. I lali).

¹ ni je .I lo zorganizowana ilość elementów powiązanych wzajemnie ¹ i-i ii .ln ślonc funkcje” (S. Beer).

■ limu di linieją systemu eksponuje elementy i relacje pomiędzy nimi. i- nu m określa się zbiór, który składa się z elementów niezmiennych ii mu/ z relacji - niezmiennych i zmiennych. Niekiedy w literaturze In., ni |•«uli n .In się, że prócz elementów i relacji należy brać pod uwagę cech IMMlłÓW¹¹ i

, i • i mych definicjach pojawiły się trzy pojęcia nieodłącznie związane • u ‘.-i In pojęcia elementu, relacji i cechy.

' • "i |, i to najmniejszy wyodrębniony składnik systemu. Wyodrębnienie i- mu jest niezbędne do porównywania różnych systemów. Różnice mu d/\ systemami wynikająz różnic w składzie systemu, który to skład im i i pi/»’/ elementy. Z kolei różnice jakościowe między systemami wy-i miii w relacjach między elementami. System zatem odzwierciedla

....... sposoby działań i oddziaływań tworzących go elementów.

»* t u |*» i> i lo związek, który zachodzi między przynajmniej dwoma elemen

...... Relacje wiążą poszczególne części w całość. To właśnie dzięki

i - p \ sieni ma właściwości, których pozbawione są elementy systemu. • i o uli. i ów nie/, szczególny przypadek relacji, jakim jest sprzężenie. Jest (o ¹ i. - kii u oj występuje oddziaływanie jednego elementu na drugi elemenl.

•    .......u .( a właściwościami, które charakteryzują określony element¹⁶¹.

i . nu ma pozostał jeszcze termin struktura systemu. W języku polskim -    m./,/ odnosi się do układu elementów tworzących określoną całość,

nul ima chemiczna, w której są różne pierwiastki. Funkcjonuje rów

...... \iniktura w odniesieniu do konstrukcji technicznej, jaką stanowią

, i... podzespoły czy urządzenia. Jest nawet struktura wyrazu, a więc zbiór a \< li jogo całość i nadający znaczenie. Zatem struktura systemu to zbiói

i- Incji (sprzężeń, stosunków) między elementami tworzącymi skład systemu¹⁶².

powyższego wynika, że mianem struktury systemu określa się relacje pomiędzy • (cmentarni systemu.

Wewnętrzne części systemu złożone z elementów traktowane są jako jego pod-\ ślemy, z których każdy może być oddzielnym systemem. Tworzą one powiązany 11 Ittcjami zbiór hierarchiczny. Podział taki zawsze kończy się na podsystemie elemen-inuiym (niepodzielnym) w ramach danej analizy (obserwacji procesu badawczego)

systemu¹⁶³.

każdy system wyodrębniony z rzeczywistości funkcjonuje w określonym środowisku, często określa się, że jest „zanurzony” w otoczeniu. Otoczenie systemu dimowi zbiór elementów nie należących do systemu, których własności oddziałują im system i jednocześnie ulegają zmianie pod wpływem działania systemu¹⁶⁴.

' i/micza to, że badając określony system, określono jego granice. Wszystko to, co iui|duje się poza granicami systemu, stanowi jego otoczenie, które, co bardzo inte-m .ii|.|cc w prowadzonych rozważaniach, również może być traktowane jako sys-i* ni I'odział taki następuje w mniej lub więcej arbitralny sposób, przy czym badali i* v system stara się możliwie dokładnie określić otoczenie bliższe, a więc ten m inek otoczenia, z którym badany system wchodzi w istotne dla jego funkcjo-ii''\\urna związki i współzależności¹⁶⁵. Obszerność tego pojęcia sprawia, że na-'iluiwcy dzielą otoczenie systemu na dwie części, otoczenie bliższe i dalsze. Oto-••nic bliższe stanowią te elementy lub systemy, które bezpośrednio wpływają na ii nilu:jonowanie tego systemu. Natomiast otoczenie dalsze to te elementy lub sys-i' my, które mają pośredni wpływ na jego działanie¹⁶⁶.

Mimo że nauka rozpoczęła już trzecie tysiąclecie, to nie opracowano dotąd i' ilnolitej, uniwersalnej godzącej wielu naukowców definicji pojęcia systemu. Wie-i' |rs| bowiem specjalności naukowych, gdzie wykorzystuje się podejście holi-' ' /iic, a więc interpretacja określonych składowych pojęcia systemu jest związa-m / właściwościami, które są obiektem badań. Z tej przyczyny, w praktyce i (inki jonuje ogólne określenie pojęcia systemu, wystarczające do jego właściwego i" nwania, ale, jak podkreślają eksperci, dalekie od w pełni prawidłowej definicji, a* iii przez pojęcie system rozumie się określone zjawisko w naturze i społeczeństwie składające się z poszczególnych elementów, między którymi występują ■ rgólnc relacje (oddziaływanie). System posiada strukturę, a w sensie cybeme-

P Sienkiewicz, Analiza systemowa. Podstawy i zastosowania, Warszawa 1994, s. 268.

W tym przypadku to badacz (obserwator) systemu dokonuje ustalenia, co jest podsystemem ni- niiii nym, w rumach każdej jego obserwacji i zgodnie z jej celem zob. W. Falkiewicz, Systemy e <111101 \ jne w zarządzaniu, s. 4.

' ' 1 Mieliilink, Kierowanie mobilnymi systemami łączności wojsk lądowych. czyść I, Główne yiobleniy, AON, Wius/iiwn    s ,19 za I K liijuga i K S Wrzosek, Idementy teorii systemów

euill e systemowej, Al . Wim law 199.1, u 19

¹ W I Ink lewli/, Systemy ląformai yjne ir utr -ądzaniu, n I