Samobojstwa 8

nltrułalyczno xiinjclu.ro się w stnnto chronicznym: jest nim armia........... : Lepiej można teraz zrozumieć, dlaczego zależało nam na wprowadzeniu i konsekwentnym stosowaniu obiektywnej definicji samobójstwa.

•Ponieważ samobójstwo altruistyczne, posiadając charakterystyczne cechy samobójstwa, zbliżone jest, zwłaszcza w swych najbardziej zwracających uwagę manifestacjach, do czynów, które zwykliśmy otaczać szacunkiem, a nawet admirować, często nie chce się go uważać za zabójstwo samego siebie. Przypomnijmy, że dla Esquirola i Falreta śmierć Katona i ży-rondystów nie była śmiercią samobójczą. Jeżeli jednak samobójstwa, mające za widomą i bezpośrednią przyczynę ducha wyrzeczenia 1 abnegacji, nie zasługują na miano samobójstw, to nie odpowiada ono również tym samobójstwom, które z tej.samej dyspozycji moralnej wynikają w sposób mniej jawny, gdyż te ostatnie. 'różnią się od tych pierwszych wyłącznie odcieniem. Jeżeli samobójcą nie jest mieszkaniec' Wysp Kanaryjskich, który dla uczczenia swego Boga rzuca się w przepaść, jakże można dawać tę nazwę dżiniście, który zabija się w celu powrócenia do niebytu; człowiekowi prymitywnemu, który pod wpływem takiego samego stanu duchowego wyrzeka się życia 7. powodu najlżejszej obrazy lub po prostu dla pokazania swej pogardy dla życia; bankrutowi, który nie chce przeżyć swego dyshonoru; na koniec tym licznym i żołnierzom, którzy nio przestają powiększać liczby dobrowolnych śmierci? U korzeni tych wszystkich wypadków znajdujemy przecież ten sam stan altruizmu, który jest przyczyną tego, co można byłoby' nazwać samobójstwem heroicznym. Czy do samobójstw należy zaliczyć tylko wymienione wypadki i to wyłączając spośród nich te, których motywy t*yły szczególnie czysto? Ale, przede wszystkim, jakie kryterium pozwoli nam na dokonanie podobnego podziału? Kiedy motyw przestaje być dostatecznie chwalebny,- aby czyn przez ten motyw określony mógł . zostać nazwany samobójstwem? Ponadto, radykalnie

oddzichijąc od siebie lo (lwio kategorie łuhlów. skn-zyjcmy się Lym samym na zapoznanie Ich natury. p|me\vi\ź właśnie w przypadku obowiązkowego sa-nfipó^Łwa ałtruistycznego występują najwyraźniej gfówne cechy typu. Pozostałe odmiany są tylko po-cąojpnyml formami. Toteż albo uzna się za nieważna zną grupę pouczających zjawisk, albo Leż, jeśli odrzuci się ich wszystkich, nie tylko będzie się siało dokonać wśród nich arbitralnego wyboru, ale tł^lc ;e zrezygnować z możliwości dostrzeżenia wspól-nśgo pńia, z którym złączone są wszystkie wybrane zjk viska; Cto niebezpieczeństwa, jakie grożą nar

i ^:/c2asi gdy uzależniamy definicję samobójstwa od subiektywnych uczuć, które są samobójstw motywem. Be; podśtawne są zresztą również uczuciowe racje, rńa ące służyć za uzasadnienie owego wyłączenia. Jego zwolennicy powołują się na fakt, że motywy njectćrych samobójstw altruistycznych dają się w nieco anej’ formie odnaleźć u podstawy czynów, uważany* h powszechnie za moralne. Ale czyż inaczej jest ?jj-s amobójstwem egoistycznymi? Czyż uczucie indy-Wic ualnej niezależności nie ma swej moralności tak samo, jak uczucie przeciwne? Jeżeli jedno jest wa-r^rkiem pewnej odwagi, jeżeli krzepi serce, a nawet czy ii je twardymi, to drugie serca zmiękcza i otwiera j<j dla litości. Jeśli tam, gdzie panuje samobójstwo a|t: uistyczne, człowiek jest zawsze gotów oddać swoje iycic, to jednocześnie nie przywiązuje on wagi do życia drugiego człowieka. Natomiast tam, gdzie sta-wii ęlę osobowość indywidualną tak wysoko, że nie dostrzega się żadnego przerastającego ją celu, szalce się tę osobowość także u innych ludzi. Nabożeństwo, jakie mamy dla niej, sprawia, że cierpimy z|j jowodu wszystkiego, co może ją poniżyć nawet w jeżach naszych bliźnich. Na miejsce fanatycznych a^:(ct ów Oddania czasów pierwotnych przychodzi szersze v|s: lółczucie dla ludzkiego cierpienia; Każdy gatunek s|r lobójstwa jest więc tylko przesadzoną lub zboczoną f|rną jakiejś cnoty, Ale tym samym ich związek ze Ą/ adomośclą moralną nie może służyć za podstawę lęksyfikacjl...........