Skanowanie 09 03 08! 43 (12)

Wirus zapalenia wątroby typu A (HAV) (ang. hepatitis A virus)

Epidemiologia i zakażenie Należy do rodzaju He pat wirus. Zakażenia tym! wirusem szerzą się drogą fekalno-oralną. Często źródłem infekcji jest woda i produkty spożywcze zanieczyszczone odchodami, co może być przyczyną epidemii, szczególnie w środowiskach zamkniętych. Wiru,s wydalany jest z kałem zakażonych osób przez 2-3 tygodnie przed wystąpieniem typowego objawu, jakim jest żółtaczka, i około 10 dni po. Zakażenia Wśród dzieci często mają przebieg bezobjawowy albo bezżółtaczkowy.

Diagnostyka i profilaktyka Badania wirusologiczne polegają na wykazaniu obecności swoistych przeciwciał w klasie IgM. Możliwe jest również potwierdzenie infekcji przez wykazanie antygenów wirusowych w kale chorego. Zakażeniom można zapobiegać stosując szczepionkę i(lub) gammaglobu-linę (patrz: „Immunoprofilaktyka i immunoterapia zakażeń").

Toga wirusy

BARBARA ZAW! LIŃSKA

Jest to rodzina wirusów patogennych dla człowieka i kręgowców, mających również zdolność namnażania się w komórkach bezkręgowców.

Budowa Jednoniciowy RNA, stanowiący genom wirusa, jest zamknięty w dwu-dziestościennym kapsydzie, średnica wirionu wynosi 40-70 nm. U niektórych gatunków występuje osłonka lipoproteinowa.

Do rodziny Togaviridae należą 2 rodzaje: Alphavirus i Rubhńrus, różniące się właściwościami. Wirusy z rodzaju Alphavirus przenoszone są przez stawonogi i wywołują u człowieka zakażenia układu nerwowego. Do rodzaju Rubiyirus zakwalifikowano tylko jeden gatunek - wirus różyczki, chorobotwórczy tylko dla ludzi i wywołujący różyczkę.

Alfawirusy

Epidemiologia Alfawirusy są przekazywane między kręgowcami (ptaki, gryzonie leśne, zwierzęta dzikie i hodowlane) za pośrednictwem komarów, u których wywołują stan zakażenia bez cytolizy komórek. Namnażają się w ich gruczołach ślinowych^ i mogą być przeniesione, po ukłuciu, na wrażliwe zwierzęta i człowieka wraz ze śliną. U kręgowców natomiast replikacja wirusa kończy si^ cytolizą komórki.    . :

ż^akażenia Zakażenia u człowieka mogą być bezobjawowe lub objawowe i wy-, stępują jako łagodne zachorowania gorączkowe; zachorowania z wysypką, wysoką gorączką i objawami ze strony stawów lub, w postaci najcięższej z objawami zakażenia układu nerwowego. Najważniejsze alfawirusy patogenne dla człowieka powodują zapalenia mózgu, głównie w Ameryce Północnej , , i Południowej.    "    '

■210'    •: ;a ^: "I

Wirus różyczki

Różni się pod względem antygenowym i pod względem właściwości biologicznych od innych togawirusów.

Budowa i właściwości Wirion ma osłonkę z hemaglutyniną, która powoduje aglutynację erytrocytów niektórych gatunków ptaków (gołębi, kurcząt, gęsi) i ludzkich grupy 0 Rh(-). Wirus namnaża się w wielu hodowlach komórkowych, ale nie powoduje efektu cytopatycznego. Można go więc wykazać za pośrednictwem swoistych przeciwciał znakowanych fluoresceiną, metodą interferencji wirusowej po nadkażeniu innym wirusem cytopatogennym lub w odczynie hemadsorpcji.

Epidemiologia iNaturalnym gospodarzem wirusa jest człowiek; zakażenie przebiega pod postacią łagodnej choroby zakaźnej określanej jako różyczka. Chorują głównie dzieci, chociaż zachorowania zdarzają się także wśród dorosłych, a ich przebieg bywa cięższy. Zakażenia szerzą się drogą kropelkową. Typowym objawem jest powiększenie węzłów chłonnych oraz bladoróżowa wysypka, która szybko znika nie pozostawiając przebarwień. Zakażenia często przebiegają także bez objawów klinicznych.

Zakażenia Najpoważniejszym problemem są zakażenia płodu. Wrażliwe są kobiety ciężarne, które nie mają wcześniej nabytej odporności. Wirus przeniesiony na płód może prowadzić do jego obumarcia (poronienia, martwe porody) lub powstania wad wrodzonych. Najwyższe ryzyko wystąpienia różyczki wrodzonej istnieje, kiedy matka ulegnie zakażeniu w I trymestrze ciąży. Stosowana u małych dzieci i dziewcząt żywa, atenuowana szczepionka ma na celu ochronę kobiet w wieku rozrodczym.

Diagnostyka W rozpoznawaniu zakażeń stosuje się głównie badania serologiczne; odczyn immunoenzymatyczny, który umożliwia określenie przeciwciał w klasach IgM i IgG, oraz odczyn zahamowania hemaglutynacji (OZHA).

Flawiwirusy

MAŁGORZATA BIERNAT-SUDOLSKA

Z rodziny Flaviviridae patogennymi dla człowieka są wirusy należące do rodzajów Flayivirus oraz Hepacivirus.

Budowa i właściwości Są to sferyczne wirusy o wielkości 40-60 nm, posiadające lipidową osłonkę, co czyni je wrażliwymi na organiczne rozpuszczalniki i detergenty. Osłonka zawiera hemaglutyninę. Genom stanowpRNA o dodatniej polamości.

Przedstawiciele rodzaju Flavivirus należą do grupy wirusów szerzących się przez przenosicieli (wektory), którymi są ssące krew stawonogi (komary lub kleszcze). Rezerwuarem flawiwirusów są kręgowce, a człowiek zwykle jest tylko przypadkowym żywicielem końcowym (wyjątek stanowi denga). Jedynym przedstawicielem rodzaju Hepacivirus jest wirus zapalenia wątroby typu C (HCV).

211

l

I

l

I

I

l

1