326 frgK **•
dottrct i ją wykorzystać. Na w ied/ę o tym. jak wykorzystywać biedzę o komtią^ tUicłan się «l%v.i procesy - planowanie i tworzenie programów działań jłsi pnnwni antycypacji i formułowaniu możliwych strategii oftiągntfcu j4j.^ idu bądź celów ( Dii ran. Spttzberg, 1995). Tworzenie progfamńw proco łączenia zachowań w całość i wykonywania czynnołci na dnu!?, j tvdi don,
REGUŁY KONWERSACJI
Rtpfy ostały opisane ftfco specyficzne dla kontekstu instrukcje dotyczące zachowywani ^ w obetiony sposób. Biorąc pod uwagą, te kultura jest jednym z możliwych kontekstów. re?if,:] często specyficzne dla danej kultury. Łamanie reguł zwiększa prawdopodobieństwo bycia p jako osoba niekompetentna, a wlec przestrzeganie reguł jest jednym z najważniejszych spesz* kompetentnego porozumiewania się. Ale skąd wiesz, jakich reguł przestrzegać w trafcei* rnrw, zkkrd pochodzącym z kultury o odmiennych regułach?
N**tye regufy mogą być caltóem powszechne międzykulturowe Na przykład, reguły dctyc^ zaeftowywarba w sposób uprzemy. Kurtuazja, mówienie stosownym językiem, szacunek db dują osoby, słuchane drugiej osoby są prawdopodobnie ważne be2 względu na pochodzeń * kulturowe taft wchodzących w interakcję. Jednakże Inne reguły mogą być specyficzne dla danej gupy Wiarą. W jednytń z badań, studenci amerykańscy pochodzenia afrykańskiego, meksykańskiego i europqst>$ byk proszeni o przypomnienie sobie ostatnich rozmów, które byty stosowne lub niestosowni. Pmezcro także o zidentyfikowane, czy dana rozmowa była prowadzona ze .Znajomym” | tej samej czy z mej grupy kulturowy. Gdy przeanalizowano opowiedziane rozmowy, okazało się, że pewne reguł/ $4 niezbędna dla udane; komunikacji (Cołller. 1988):
• Uprzejmość; mówienie poprawną angielszczyzną, kurtuazja w wypowiedziach. wtałci«y sfy zachowań niewerbalnych, proszenie o informacje zwrotne, aktywne słuchanie.
• Role: uznawanie tożsamości etnicznej unikanie stereotypizacji, zachowywana się zgodne ruj płciową wypełnianie roli zawodowej fub roM studenta.
• Treść: używanie poprawnej argumentacji w wypowiedziach, pozostawanie w zgodzie ; temam rozmowy, konstruktywny krytycyzm.
• Ekspresywność; asertywny sposób mówienia, bez naruszania praw drugiej osoby, otwns. mówienie na temat
• Relacje międzyludzkie: okazywame właściwego poziomu dominacji lub uległości, wyrażanie s*kow»i przyjaciebkośo lub wrogości, poczucie swobody, dostrzeganie przewidywalności w achcwru drugiej oioby. okazywanie zaufania.
• Cała.’ zdobywanie informacji, osiąganie celów osobistych.
• Zrozumienie: bycie ampatycznym we właściwy sposób, bycie rozumianym.
• Samopotwieftliame wzajemne potwierdzanie swych wypowiedzi, dobre mniemanie o sobie.
• Potwierdzanie przynależności kulturowej: duma » swej tożsamości kulturowej, unikanie wstydu U> krępowania.
Ccśfeer odkrył. * uprzejmość I reguły za mą stojące byty dość powszechnie identyfikowanej* ważne we wszystkich Wwaf***ch W przeciwieństwie do nich treść. ekspresywność I reguły douczą* relacii 'mędryiudzloch były często wskazywane przez badanych jako przyczyny stosowne*! l.t>
RęgdzW 9. Związki msędzyttffafcroa wrtedza 3^7
niestosowności rozmów. Ameykanla pocnodzcnia europejskiego kładli wąkszy nacak na uprzaimość i role, gdy byli w interakcji z innymi osobami pochodnnea europejskiego. niz gdy wchodź® w mSerafccp z Amerykanami pochodzenia afrykańskiego I meksykańskiego. AmeryMnle pochodowe ineśnyfcJttehtogD częściej przypominali sobie rozmowy, któro byty pod wpływem reguł dotyczących relacfi mędzyfcidzMch. gdy rozmawiali z osobami o tym samym pochodzeniu, niz gdy razmawtab z Ameryłcwram* pochodzenia europejskiego. Amerykanie pochodzenia afrykańskiego mrok w-ętazą teodencif do przypominani
sobie tciterakcjl pozostających pod wpływem ról, gdy dohrozylo Id mttrakcPi AmeryStanami pochodaBOia
europejskiego, niż gdy dotyczyło to interakcji z osetoami o tym samym pochodzeniu. Ońęki tym różnicom można wyjaśnić, dlaczego różne grupy etniczne uważaią Inne rodzaje komunikacp za satysfakcjonujące <Hecht. Rifceau, 1984). Kultura wptywa także na to. oo jest uważane za najlepszy sposób na uratowanie rozmowy wtedy, kiedy reguły zostafy złamane. Jedno z badań (Martwi, Hacht. larkey. 1994) pokazuj* że zarówno Amerykanie pochodzenia europejskiego, jak 1 afrykańskiego, próbują unikać nieodpowiednich tematów rozmowy lub ignorować naruszenie roguf I bardziej angażować drugą osobę w rozmowę. Amerykanie pochodzenia afrykańskiego raczej ożywają stratega angażowania w rozmowę oraz unikania nieprzyjemnych lematów, podczas gdy Amerykanie pochodzenia europejskiego raczej nie przyjmują, co druga osoba rob* lub mówi i oczekują przeprosin. Innym* słowy, Amerykanie pochodzenia afrykańskiego mają tendencję do ratowania rozmowy, odwołując się do sposobów bardziej skoncentrowanych na relacji, a Amerykanie pochodzenia europejskiego używają sposobów bardziej skoncentrowanych na jednostce.
Wszystkie kultury cenią sobie kompetentną konwersację. W istocie, wiele reguł terujących rozmową jest powszechnych między kulturowo. Niemniej jednak, w interakcji z osobą pochodzącą z innej kultury lub grupy etnicznej, wiedza o moztemych różncach może być niezbędna, aby być traktowanym jako osoba kompetentna.
9.2.1. Planowanie
Plan Jest intencjonalnym opisem działań umożliwiających realizację celu. Przewiduje osiągnięcie pewnych rezultatów, choć nie musi być w pełni uświadamiany. Gdy jesz posiłek, możesz realizować plan zaspokojenia głodu i /jedzenia czegoś smacznego, ale możesz być nieświadomy, że zaspokajasz także bardziej dalekosiężny cel przetrwania. Podobnie, gdy z kimś flirtujesz, możesz realizować plan zainicjowania bliskiego związku, ale możesz, także w ten sposób ułatwiać realizację większego planu zawarcia kiedyś w przyszłości małżeństwa Na przykład, w scence z początku rozdziału, pierwszym celem Prestona było zdobycie numeru F.liah, a to z kolei był krok przybliżający do umówieniu st£ na pierwszą randkę, co jest elementem planu wejścia w bliski związek.
Przytoczone przykłady pokazują, że większość planów jest zbudowanych / mniejszych elementów czy subplanów. czyta kroków, które muszą być powzięte, aby osiągnąć określony poziom realizacji większego planu. Być może nie chcesz zawierać małżeństwa w tej chwili, ale /dajesz sobie sprawę, że w pewnym momencie spotkasz właściwą osobę i flirtowanie z jakąś osobą obecnie jest także krokiem na drodze do spotkaniu tej właściwej osoby. Jest raczej niemożliwe, że weźmiesz / kimś ślub. nie flirtując wcześniej, a zatem flirtowanie mające na celu stworzenie