79780 kem98

Skjóld 194

(zob. Gymir²). Gdy zawiodły prezenty, mądry swat sięgnął do gróźb i ostatecznie przerażona runicznymi (zob. runy) zaklęciami dziewczyna wyznaczyła przyszłemu mężowi czas i miejsce miłosnej schadzki.

Wedle Młodszej Eddy (Omamienie Gylfiegó) Skirnir na rozkaz —> Odina udał się do —» karłów ze —» Swartalfheimu i zamówił u nich wykonanie magicznego sznura, —> Gleipnira.

Ci. Steinsland, Det hellige bryllup og nor mu konge-ideologi. En analy.se av hierogami-myten i Skimismal, Ynglingatal, Hdleygjatal og Hyndltdjóó, Oslo 1991.

SKJÓLD (Skjąldr- „Tarcza”), O wedle Młodszej Eddy (Język poezji) syn —> Odina. Jako maleńkie dziecię samotnie przybił do got-landzkich wybrzeży w łodzi wypełnionej skarbami. Został potężnym konungiem, poślubił Gefjon i dał początek dynastii duńskich władców, od jego imienia zwanych Skjóldungami (Skjąldungar), z. których pierwszy był —» Frocli albo —> Leif.

Tradycję o przybyciu małego Skjólda zza morza znano także w Anglii. Dowodzi tego poemat Bec/widf, w którym Skjóld pojawia się jako Scyld Scefing („Tarcza Snop Zboża”), pierwszy władca Danii i przodek-eponim Scyldingów, najstarszych duńskich dynastów. Jego synem był Beowulf (nie należy go mylić z tyt ułowym bohaterem: ten był Gautem, synem Ecgtheowa). Po śmierci złożono Scyl-da w łodzi wypełnionej skarbami, a Cale morskie zabrały go tam, skąd kiedyś przybył.

Szeroko rozpowszechniony motyw przybycia dziecięcia zza morza (rzeki) jest jedną z wersji „niestandardowych narodzin” zapowiadających przyszły heroizm (por. opowiedzianą przez Pawła Diakona historię Lamis-siona, króla Longobardów). Ponieważ „za wodą” leżał świat pozagrobowy (zob. kosmologia), często pojmowany jako miejsce prenatalnego bytowania dusz, przybycie stamtąd oznaczało narodziny „bez rodziców” (pochodzenie od boga), co jest charakterystyczne dla praprzodków rodów i/lub plemion.

Duńskich Skjóldungów utożsamiano z duńsko-szwedzkimi —> Ylfingami, tych zaś z frankońskimi —> Wólsungami, stąd też np. staroeddaiczna Pieśń o Fafnirze mówi o —> Sigurdzie Wólsungu jako o „synu Skjóldungów”, natomiast II Pieśń o Helgim 7m bójcy Hundinga nawet —> Sigrun zwie „córą Skjóldungów” (ze względu na małżeństwo z —> Helgim², wnukiem —> Wólsunga). Zdaje się, że Skjóldungów czasem pojmowano po prostu jako bohaterów i dlatego Grenlandzka pieśń o Atlim Skjóldungami nazywa —» Gunnara i —> Hógniego², choć zwykle tradycja północnogermańska uznawała ich za członków gockiego (w rzeczywistości hui-gundzkiego!) rodu —> Gjukungów.

© Wedle Sagi o Ynglingach władca Warny (Varna\ dziś okręg, hdrad, Rygge na wschodzie Szwecji), biegły znawca —> magii. Swego czasu został zaatakowany przez ko-nunga Eysteina, syna Halłdana Biała Kość z dynastii Ynglingów (zob. Yngwi¹), panu-jącego nad Raumariki (w Upplóndzie, dzisiejszym Opplandzie w Norwegii) i nad „całym Westfoldem” (krainą nad zachodnim brzegiem fiordu Oslo). Norwescy wikingowie (pod wodzem szwedzkiego pochodzenia!) rabowali, co im w ręce wpadło: „odzież i wszelkie dobro, i narzędzia pracy

De Wikingen, Jan de Vries, Haarlem 1923. Ze zbiorę" biblioteki Muzeum Archeologii znego w Poznanu¹-Rcpr. I.. Borowski/Agencja Atchiwun¹

Okręt wikingów na kamieniu ze Stenkyrka (Got' landia, Szwecja) wolnych chłopów”, a na wybrzeżu urządzali zwyczajowy ubój zdobytego bydła (strand-hqgg „ubój na wybrzeżu”). Skjóld ruszył z drużyną przeciw najeźdźcom, ale gdy przybył na brzeg morski, ujrzał już tylko żagle odpływającej f lotylli wroga. Zdjął wówczas swój płaszcz, rozwinął go i dmuchnął weń. Norwegowie właśnie przepływali obok wyspy Jarlsey („Wyspy Jarla”, dziś Jersoy), a Eystein siedział przy sterze (styń) okrętu „flagowego”. Nagle podniosła się wielka fala, która tak gwałtownie zachybotała okrętami. że reja jednego z nich uderzyła konunga i wyrzuciła go za burtę. Żeglarze wyciągnęli z wody trupa wodza, a po powrocie do Westfoldu pochowali go w kurhanie usypanym na kamiennej grobli nad rzeką Wadlą (Yaóia).

SkÓLL (Skąll- „Oszustwo”), syn —> Fenri-ra i jakiejś starej wiedźmy-olbrzymki, (bliźniaczy?) brat —> Hatiego, urodzony w przerażającym lesie —> Jarnwid straszliwy wilk ścigający po niebie Słońce i kierującą słonecznym wozem —> Sol. Potwór dopadnie swoje ofiary w przeddzień —» Ragnaróku i pożre je. Wedle innej wersji „pożercą Słońca” będzie Fenrir; informacja ta skłania do przypuszczenia, że Skóll jest dubletem Fenrira. Zob. też Thjodwitnir.

SKRYMIR (Skr ymir- „Samochwał”? „Bezmierny”?), przybrane imię, pod którym Utgardaloki przedstawił się —> Thorowi zmierzającemu do -> Utgardu w towarzystwie —> Lokiego, —> Thjalfiego i —> Róskwy. Wędrowcy spędzili noc w palcu rękawicy olbrzyma sądząc, że zajmują jakieś dziwacznie zbudowane, gigantyczne domostwo. Później 1 hor trzykrotnie próbował strzaskać swoim Mjóllnirem łeb śpiącego Skrymira, ale zyskał tylko tyle, że kolos trzykroć budził się utyskując, że spadł mu na głowę liść, żołądź i - po największym wysiłku boga - gałązka. W rzeczywistości jednak, jak sam później wyznał, już pierwszy cios byłby pozbawił go życia, gdyby nie osłonił się przezornie potężnym głazem, w którym piorunowy młot boga zostawił t rzy głębokie ślady.

SKULD (Skuld - „Obowiązek”, „Powinność”), jedna z —> norn.

SLAGFINN, SlAGFID (Slagfinnr, Slagfidr - „Fiński Kowal”), brat —> Wólunda i —> Egi-la², wraz z którymi mieszkał w Ulfdalirze (Ulfdalir- „Wilcze Doliny”). Po porwaniu —> Alwitr i jej towarzyszek poślubił —» Swanhwit i żył z nią szczęśliwie siedem zim. Ósmej zimy żona zaczęła się nudzić, a gdy dziewiątej zbiegła, ruszył na południe, by ją odzyskać.

Skromniutka tradycja o Slagfinnie w zasadzie, poza informacją o pokrewieństwie z Wólundem, nie zawiera elementów dających się powiązać z zawodem sygnalizowanym znaczeniem imienia. Tymczasem właśnie ono legło u podstaw późnego przekonania, znanego z prozatorskiego wstępu do siaroed-daicznej Pieśni o Wolundzie, że on sarn i jego bracia byli synami króla —> Finnów, t j. właściwie słynących ze sztuki kowalskiej Lapończyków (Saamów), najwyraźniej identyfikowanych z ciemnymi —> alfami.

SLEIPNIR (Sleipnir - „Ślizgający Się”), najwspanialszy i najszybszy ośmionogi siwek zdolny do biegu po wodzie i lotu, własność —»Odina. Był synem —» Lokiego, który zmienił się w piękną klacz, by oderwać od pracy -» Swadilfariego, pomagającego wznosić mury —> Asgardu. Na jego kopytach wyryto „dobre” —> runy. Dosiadając Sleipnira można było dotrzeć nawet do krainy zmarłych, a wyczynu tego dokonał nie tylko Odin, ale i —> Hermod.

Sleipnira interpretowano zwykle jako zoomorficzny symbol wiatru, ostatnie jednak badania uznają go raczej za „konia szamańskiego”, do szczególnych cech którego należy posiadanie ośmiu nóg i zdolność dotarcia do świata pozagrobowego.

Podobnie jak Odin, również inni —> Aso-wie mieli swoje konie, jedynie —» Thor nie posiadał wierzchowca (zob. Tanngnjostr i Tanngrisnir). Imiona boskich rumaków są znane, ale ich przydział nie jest jasny: —> Blodughofi („O Skrwawionych Kopytach”; własność —> Freya, a później —> Skirnira),