221 (11) TIF

w postaci czarnej linii o nieregularnym przebiegu. W ściętym drewnie składowanym w suchych warunkach rozwój grzybni szybko ustaje.

Jadalne, kapeluszowe owocniki opieńki występują jesienią w licznych skupieniach, na pniakach i u podstawy uschniętych drzew. Dolna powierzchnia kapelusza składa się z promieniście ułożonych blaszek, na których ustawione są podstawki z zarodnikami.

Opieńka jest groźnym szkodnikiem fizjologicznym, gdyż we współdziałaniu z kornikami powoduje obumieranie drzewostanów świerkowych na żyznych siedliskach, zwłaszcza drzewostanów podgórskich i drzewostanów górskich poniżej wzniesienia 1200 m n.p.m. Jako szkodnik techniczny odgrywa drugorzędną rolę, gdyż porażona zgnilizną strefa zewnętrzna drewna okrągłego przechodzi w czasie obróbki tartacznej w opoły i zrzyny.

Z grzybów wywołujących zgniliznę drzew liściastych wymienić należy hubę ogniową i hubę pospolitą.

Huba ogniowa (Fomes igniarius (L.) Fr.). Jest to pospolity pasożyt drzew liściastych; najczęściej występuje na buku, grabie i osice, rzadziej spotyka się ją na dębie, wierzbie, olszy, brzozie oraz na innych gatunkach drzew leśnych i owocowych. Zakażenie odbywa się przez miejsca o uszkodzonej korze, owocniki pojawiają się w wiele lat po zakażeniu, a ich kształt i barwa są zmienne w zależności od gatunku drzewa i stadium rozwoju. Najczęściej mają one kształt kopyt; ich górna powierzchnia jest zazwyczaj szaroczarna, zwrócony natomiast ku dołowi hymenofor ma barwę jasnoszarą. Owocniki są twarde i wieloletnie; ich rozwój trwa ok. 50 lat, w związku z czym osiągają one duże rozmiary. Huba ogniowa wywołuje zgniliznę wewnętrzną, rozwijającą się w przy-

Rys. 170. Płaty grzybni opieńki (Armillaria me-Uea Vahl.) pod korą porażonej jodły (fot. F. Krzysik)

Rys. 171. Gromadne występowanie owocników opieńki (Armillaria mcllea Vahl.) na obumarłym świerku (wg Orłosia)

221