Nauka o języku III.4
PODZIAŁ ZAPOŻYCZEŃ WG KRYTERIUM POCHODZENIA (język, z którego pochodzą zapożyczone wyrazy 1 zwroty) | |||
Język |
Główne dziedziny |
Przykłady | |
RUSYCYZMY (JĘZ. ROSYJSKI) |
• polityka, socjologia • nauka, technika • słownictwo potoczne • kalki słowotwórcze, frazeologiczne i znaczeniowe |
• gutag, kolektywizacja, koichoz, kułak, łagier, rozwarstwienie • sputnik • barachło, ciut-ciut, czajnik, cłocza, gieroj, nieudacznik, chałtura, sowiecki, paszoł ivon. sowieci, skolko ugodno, toczka w toczkę, w try miga, wsjo rawno • naliczyć (Haoiumamb), rozprocować \pa3pa6omamt>), rozwarstvhenie (paccnoenue), zdjęć ze stanowiska (cn»mb c do/iMHOcmu), doścignąć celu, pięciolatka, podłożyć świnię, przedstawiać sobą, wiodący, wiec się w ogonie, wziąć się za coś, zabezpieczyć (zapewnić), rzeczowniki z formontem -ość (np. wypadkowość) | |
LATYNIZMY (JĘZ. ŁACIŃSKI) |
• nauka, technika • cytaty |
• absolut, akt, apelacja, awersjo, dekret, dokument, Iluzja, inklinacja, Inicjacja, kolokvnum, kolumna, komisjo, kwadrat, muzeum, pJenum, profesor, rejestr, seminorium, termin, troktat • od acta (do akt), Almo Mater (uczelnia macierzysta), Anno Domini (w roku Pańskim), corpus delicti (dowód rzeczowy), ex cathedra (z urzędu), ezpressis verbis (dobitnie, wyraźnie), ibidem (tamże), Jn fbgranti (na gorącym uczynku), lege artis (według prawideł sztuki), nolens vo(ens (chcąc nie chcąc), opere dtato (op. clt. - w cytowanym dziele), pro forma (dla formy, dla pozorów), promemoria (na pamiątkę), pro pubłico bono (dla dobra ogółu), status ąuo (aktualny stan rzeczy), sensu stricto (w ścisłym znaczeniu), signum temporis (znak czasów), urbi et orbl (miastu 1 światu), vide (zobacz) | |
INNE JĘZYKI |
• bohemizmy (z Jęz. czeskiego) • italianizmy (z jęz. włoskiego) • hungaryzmy (z jęz. węgierskiego) • wyrazy z jęz. holenderskiego • turcyzmy (z jęz. tureckiego) • arabizmy (z jęz. arabskiego) • japonizmy (z jęz. japońskiego) |
• memonoł, pawlacz, robot, spoleglhvy, styk • autacasco, biennale, brokuł, fontanna, impresarlo, loggia, pizza, spaghetti • baca. gazda, hejnoł, juhas, szałas • bojer, apartheid • otłos, chałwo, dywan, haracz, kawo, kobierzec, torba • admirał, alchemia, algebra, algorytm, alkohol, arsenoł, cyfro, henna, kawa, kuskus, lutnio, meczet, muzułmanin, sułtan, szejk, szyfr, zenit, zero • aikido, bonsal, dżudo, harakiri, ikebana, koraoke, korate, origami, sushi | |
INTER- NACJONALIZMY |
Wyrazy zapożyczone z jednego języka do wielu innych języków, mające to samo znaczenie, niekiedy różniące się formą dostosowaną do systemu danego języka. Internacjonalizmy dotyczą przede wszystkim terminologii naukowo-technicznej oraz słownictwa z zakresu polityki, kultury popularnej, sportu, mody etc. |
poi. demokracja ang. dcmocracy franc. la democratie niem. die Demokratie ros. óeMOKpómun węg. demokracio wl. democrazia hiszp. democracio |
poi. gramatyka ang. grommar franc. la grommoire niem. die Grammatik ros. zpa/momuKo wł. grommatico hiszp. gramatica czes. gromadka |
inne: analiza, kakao, komputer, leasing, kultura, media, medycyna, metr, perfumy, polityka, radio, religia, republika, socjalizm, strukturo, syndrom, tobloid, telewizjo, tenis, totalitaryzm |
225