227 (14)

nie podaje wartości R_f w układach 2 i 3, gdzie stosowano wyłącznie substancje wzorcowe.

Należy tutaj zaznaczyć, iż stwierdzenie, że wartość R_f nie wystarcza do identyfikacji alkaloidu ma charakter ogólny. Przypuszczenia odnośnie identyczności alkaloidu stają się bardziej uzasadnione, jeżeli wartości R_f dla kilku układów chromatograficznych zgadzają się z sobą. Ponadto ważnym elementem pomocnym przy identyfikacji jest rozmieszczenie plamek względem siebie.

Tablica 6.2

Wartości R_f oraz reakcje barwne niektórych alkaloidów

Alkaloid	Rf			Zabarwienie			Kształt plamek
	a	b	c	UV	Dragen- dorff	PtJs^-
Tropina	0.03	0,28	0,18	żółto zielo ne	fioletowe	różowe	rozciąg nięta
Noratropina	-	0,30	0,14	-	żółto- pomarań- czowe	różowe	okrągła
Norskopolamina	-	0,40	0,24	-	różowe	różowe	-
Atropina	0,36	0,40	0,32	| pojnarań-j czowe		niebiesko- fioletowe	-
Skopolamina	0,83	0,60	0,43	-	różowo- pomarań- czowe	fioletowo- różowe
Apoatropina 1	0,44 1	0,67	0,61	-	pomarań czowe	fiolet o-woróżo-we	-
Aposkopolamina	- |	0,85	0,75	-	pomarań czowe	różowe	-
Belladonina	0,17	-	1 ] i | i “ ! i		pomarań- | czowe	niebiesko-j fioletowe i ~~

Oznaczanie

Wyniki oznaczeń fotometrycznych są tylko niewiele dokładniejsze od wyników bezpośredniego oznaczania powierzchni plamek. Ta ostatnia metoda opiera się na porównaniu plamek pospolitych alkaloidów z szeregiem plamek wzorcowych, wytworzonych w wyniku migracji próbek o znanej zawartości alkaloidu. Dokładność jest rzędu 5-10 %, a zatem mało różni się od dokładności zapewnianej przez aparaturę do pomiarów foto-metrycznych.

Oznaczanie fr««s-izomerów kwasów tłuszczowych zawierających jedno wiązanie etylenowe w obecności izomerów cis za pomocą chromatografii cienkowarstwowej oraz chromatografii gazowej

Jest to przykład szybkiej i dokładnej metody w skali mikro stosowanej do kwasów' tłuszczowych w postaci estrów w ilościach rzędu 0,3-0,5 mg.

a) Oznaczanie mieszaniny estrów metylowych kwasów tłuszczowych zawierających jedno wiązanie etylenowe, izomerów cis i trans, oraz estrów metylowych nasyconych kwasów tłuszczowych.

Mieszaninę rozpuszcza się w pentanie oraz zalęża w atmosferze azotu. Część otrzymanego roztworu wprowadza się do klasycznej kolumny do chromatografii w układzie ciecz-gaz, w której następuje oddzielenie nasyconego estru i obu izomerów nienasyconych cis i trans. Pozostałą część roztworu wprowadza się w postaci linii ciągłej na płytkę pokrytą żelem krzemionkowym G zawierającym 10% azotanu srebrowego oraz aktywowaną 60 min w temp. 105°C. Rozpuszczalnikiem rozwijającym może być mieszanina eteru naftowego z eterem etylowym w stosunku objętościowym 80:20 lub benzenu z pentanem w stosunku 60:40. Na płytkę o grubości 0,25 mm nanosi się 200-300 pg estru na 1 cm długości naniesienia liniowego. Do spryskiwania stosuje się 2,7-dwuchlorofluoresceinę w postaci 0,1%-owego roztworu etanolowego. Na fioletowym tle powstają wtedy żółte, połyskujące plamki. W ten sposób oddziela się izomery cis od izomerów trans oraz od estrów nasyconych.

Strefy odpowiadające estrom nasyconym i estrom jednoetyłenowym trans wydrapuje się, cluujc eterem etylowym, a następnie analizuje stosując chromatografię w układzie ciecz-gaz. Oznacza się w ten sposób stosunek zawartości izomerów trans do estrów nasyconych. Wyniki pierwszej analizy chromatograficznej gaz-ciecz dają stosunek ilości estrów nasyconych do nienasyconych, skąd można oznaczyć stosunek cis-trans. Jeżeli mieszanina zawiera mało izomerów cis, to za pomocą chromatografii cienkowarstwowej można najpierw oddzielić izomery cis od izomerów trans,

15* 227