22

4.1. Tkanka nabłonkowa

Każdy organizm oddziela się od środowiska zewnętrznego selektywną warstwą ochronną. Ze względu na stykowe położenie (graniczne pomiędzy ciałem a otoczeniem) powinny to być warstwy o urozmaiconej budowie. Oddzielają bowiem organizm od środowiska zewnętrznego, zabezpieczają przed utrata wody (u zwierząt lądowych), mniejszym i (lub) prostszym pozwalają na wymianę gazową, czyli oddychanie, natomiast wszystkim umożliwiają odbiór bodźców płynących ze świata zewnętrznego. Musiał to być stary „wynalazek" ewolucyjny, bowiem prymitywny nabłonek występuje już u gąbek. W przypadku zwierząt wielokomórkowych tkankowych {Ewnetazoa) tkanka nabłonkowa jest zawsze dobrze rozwinięta.

CECHĄ SPECYFICZNĄ WSZYSTKICH NABŁONKÓW JEST ZWARTY UKŁAD KOMÓREK

Bierze się to stąd, że między komórkami nie ma prawie wcale substancji międzykomórkowej. Z wyjątkiem oddychających skórnie płazów', nabłonki nie są także unaczynione, a substancje odżywcze pobierają z leżącej pod nimi tkanki łącznej. Powinieneś zdawać sobie spraw^rę, że nabłonki nie tylko okrywają ciało, ale także wyścielają narządy i jamy ciała. Dlatego tkanka nabłonkow a rozwija się ze

wszystkich listków zarodkowych.

¹¹ 11 ---- " ■ ₃

Podstawowym problemem dla nabłonków' jest utrzymanie zwartego układu komórek, w sytuacji, gdy ulegają one silnym odkształceniom, np. w' związku ze zginaniem kończyn. Możliwa to jest dzięki:

1. Błonie podstawnej zbudowanej ze śiuzowielocukrow'CÓw'    +

(mukopolisacharydów') i białek. Jest to jednorodna, cienka błona stósunkow'0 odporna na zerwanie, wytwarzana przez komórki nabłonkowe;

2.    Różnego rodzaju połączeniom międzykomórkowym, np. desmosomom-zgrubiałym powierzchniom dwóch sąsiednich komórek, które „sklejone" są białkowy substancją (por. Ryc. 35).

Utrudnia to w znacznym stopniu rozerwanie komórek.

-eck

E-

Tl ...

CU

de5ic*.OfOu’