22 (4)

3. Podział przestrzenny statków handlowych

Wnętrze każdego statku, również handlowego, podzielone jest na wiele przedziałów. Przedziałem nazywa się część przestrzeni statku oddzieloną ścianami lub przegrodami od pozostałego wnętrza statku i pełniącą określone funkcje. Sposób podziału wnętrza statku pod względem funkcjonalnym nosi nazwę podziału przestrzennego.

Na statkach handlowych, z racji pełnionej przez nie funkcji, część przestrzeni jest przeznaczona do przewozu ładunków i pasażerów . Ze względów ekonomicznych pożądane jest, by udział tej części w całej przestrzeni statku był jak największy'.

Niektóre statki, na przy kład kontenerow ce, drew nówce i część rorowców. przewożą pewną partię ładunków na otwartym pokładzie Poprawia to efektywność przewozową, zwłaszcza że koszt inwestycyjny i eksploatacyjny takiego „przedziału'* ładunkowego jest relatywnie niski. Dodatkową korzyść przewozu ładunku na pokładzie stanowi to, że otwarta przestrzeń nie jest wliczana do pojemności rejestrowej.

Przedziały na statku służą do.

•    przewożenia ładunku; na sUitku o pionowym załadunku są to ładownie i między pokłady, na statku poziomego ładowania - pokłady ładunkowe, a na statkach do ładunków płynnych - zbiorniki ładunkowe;

•    przewożenia zapasów płynnych - paliwa, oleju smarnego, wody - są to zbiorniki zapasów;

•    przewożenia zapasów stałych; magazyny, prowiantównia;

•    utrzymania statku w ruchu; maszynownia na statku z napędem mechanicznym;

•    utrzymania sprawności technicznej: elektrownia, przedział pomp ładunkowych na zbiornikowcach, maszynownia chłodnicza na gazowcach i chłodniowcach;

•    kontroli i poprawy stanu bezpieczeństwa pływania i stateczności statku: zbiorniki balastowe, zbiorniki systemów wyrównujących przechył) i przegłębienia, zbiorniki systemów redukcji kołysania statku;

•    kontroli, nadzoru i łączności; mostek nawigacyjny, radiostacja, centrala manewrów o-kontrolna;

•    celów socjalnych; kabiny, kuchnia, mesy Jadalnie, świetlice;

•    celów komunikacyjnych; korytarze, schodnie, windy;

•    celów ochronnych; puste przedziały ochronne między zbiornikami zwane koferdamami. podwójne burty, skrajmki. dno podwójne.

Poszczególne przedziały mogą być od siebie oddzielone ścianami i przegrodami o różnym stopniu odporności na przenikanie wody, innych cieczy, gazów, dymu lub ognia. Z tego punktu widzenia rozróżnia się przedziały wodoszczelne, odgry wające dużą rolę w utrzymaniu pływalności awaryjnej statku, przedziały gazo-, dymo- i ognioszczelnc ważne dla ograniczenia rozprzestrzeniania się pożarów we wnętrzu statku. Podział wnętrza statku na przedziały ma więc, oprócz znaczenia funkcyjnego, również duże znaczenie dla bezpieczeństwa statku.

Podział statku na wodoszczelne przedziały uzyskuje się poprzez szczelne ściany pionowe, zwane grodziami, i poziome - dno wewnętrzne oraz pokłady. W zależności od kierunku przebiegu rozróżnia się grodzie poprzeczne i wzdłużne. Liczba poprzecznych grodzi na statku zależy, w myśl przepisów dotyczących budowy statków, od jego długości (rośnie wraz z długością jednostek). Pierwsza od dziobu grodź, nazywana zderzeniową albo kolizyjną, pełni ważną rolę w razie ewentualnego uderzenia statku w nabrzeże lub w inną jednostkę, oddziela bowiem zniszczoną część dziobową od reszty statku. Przedział wodoszczelny, leżący przed tą grodzią, to skrajnik dziobowy Pierwsza od strony rufy grodź nazywa się grodzią rufową i oddziela skrajnik rufowy od reszty statku. Grodzic ograniczające przedział maszynowy noszą nazwy przedniej (od strony dziobu) i tylnej (od strony rufy) grodzi maszynowni. Na statku o pionowym załadunku pozostałe grodzie poprzeczne oddzielają od siebie poszczególne przestrzenie ładunkowe zwane ładowniami - na statku jednopokładowym oraz pionami ładunkowy mi - na statku wielopokładowym. W skład pionu wchodzą ładownia i międ/ypokłady.

W dalszej części tego rozdziału opisano podziały' przestrzenne kilku typów statków handlowych, prezentując sylwetki przykładowych statków zbudowanych w ostatnich dziesięciu latach. Przedstawione dalej podziały przestrzenne statków można określić jako typowe; oprócz nich mogą być również stosowane inne rozw iązania.

41