230 (41)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI © Wydawnictwo WAM, Kraków 2005

SYSTEMY EZOTERYCZNE DOGONÓWI BAMBARA

zmarłemu składa wizytę Wielka Maska i również przygotowuje go do odejścia. Rano zwłoki owija się w biało-czarny całun, symbolizujący pola leżące odłogiem i zaorane (czyli zmienność kosmiczną, przechodzenie z jednej postaci w drugą). Potem zwłoki wyprowadza się przy akompaniamencie bębnów i chowa w niszy na ścianie skalnej.

Wtedy zaczynają się przygotowania do Nyemu Yan-na („właściwego pogrzebu"), czyli odesłania dusz z domu. Musi się odbyć w ciągu roku od śmierci, w porze suchej. Tańcami i pozorowanymi walkami skłania się wówczas dusze do odejścia i oddaje hołd zmarłemu. Tańce przypominają epizody z życia zmarłego. Wieczorem starcy recytują w świętym języku sigi So mit o stworzeniu świata i ludzkości, dzieje wioski i przebieg życia zmarłego. Następne dni to powtarzające się tańce, związane zwłaszcza z pozorowanymi walkami, kiedy należy czynić maksimum hałasu, co w końcu ma doprowadzić dusze do wyjścia z domu. Przerażone wojennym tańcem dusze uciekają. W obrzędach uczestniczą członkowie Awa w maskach, czasami przychodzi powtórnie Wielka Maska (o ile zmarły przeżył już Sigi). Przyniesione nosze, na których ma spoczywać manekin okryty całunem zmarłego, symbolizujący zarazem samego zmarłego jak i Dyongu Scru, stają się obiektem walki: mężczyźni usi-stworzenia. Warkotka musi być wykonana z drzewa akacjowego, gdyż akacja jest 23 klasą istot żywych, poza obowiązującym porządkiem, pochodzi bowiem z poprzedniego świata, który stworzył Amma. Z drzewa akacjowego wykonuje się wszystko, co związane jest z Jurugu: podobnie u Bambara akacja jest drzewem Pcmby (s. 216). a u Jorubów pyłem z akacji wysypuje się tabliczkę wróżebną (s. 166).