231 (15)

Rys. 7.1 a. Schemat automatycznego analizatora aminokwasów: P_it iP₂, P$, Pa, P_s, Pe — pompy do rozpuszczalników i odczynników, P_L... P₆ — zbiorniki na rozpuszczalniki i odczynniki, KIK'— kolumny, T_x, T₂ — trójniki rurowe, / — łaźnia 100°C, ki, k₂, ki — kolory metry, r - rejestrator, m, m' — manometry

aminokwasów zasadowych (35x0,8 cm, wysokość słupa żywicy: 20 cm). Istnieją też aparaty zawierające tylko jedną kolumnę spełniającą obie funkcje. Kolumny te są wypełnione wymieniaczami jonowymi, takimi jak np. amberlit IR 120.

Pompy tłoczące odczynniki oraz roztwory buforowe

Eluowanie kolumn przeprowadza się za pomocą roztworów buforowych o różnym pH (pH=3,25 do eluowania aminokwasów kwasowych, _PH=4,2 do eluowania aminokwasów obojętnych, a pH = 5,3 dla aminokwasów zasadowych).

W odpowiednim momencie roztwory są wprowadzane do kolumn ze zbiorników R_x, R₂, R₃, Ra, pomocą pomp perystaltycznych łub tłoków P_t, P₂, P₆. Pompy P₄ i P₆, które funkcjonują cały czas w trakcie eluowania, wprowadzają odpowiedni odczynnik na aminokwasy — na ogół ninhydrynę - w miejscu złącz T_xiT₂.

Fotometry oraz przyrząd zapisujący

W przypadku wykrywania pro liny konieczne jest stosowanie przynajmniej dwóch fotometrów — jeden na 570 nm, drugi na 440 nm. Rejestrator jest w tym przypadku trójścieżkowy. Pierwsza ścieżka rejestiuje wskazania kolo-rymetru k₂ ustawionego na pomiar przy długości fali 570 nm. Druga ścieżka odpowiadająca kolorymetrowi k₂ (440 nm) jest stosowana do oznaczania proliny. Trzecia ścieżka jest zarezerwowana dla kolumny K’. Kiedy między sygnałem z rejestratora a gęstością optyczną zachodzi zależność liniowa, wtedy wysokość każdego piku, mierzona W milimetrach, odpowiada bezpośrednio ilości aminokwasu zawartego w analizowanym roztworze. Kolorymetry mogą być również wyposażone w przełączniki zakresu czułości. Są to urządzenia niezwykle przydatne w przypadku analizy roztworów' bardzo rozcieńczonych. Otrzymujemy wtedy wyraźną odpowiedź (sygnał) nawet dla bardzo małej ilości substancji.

7.2. Praca

Na kolumny zregenerowane uprzednio 0,2 n roztworem sody wprowadza się daną ilość analizowanego roztworu. Do akcji wchodzą pompy Pi i P* (ninhydryna oraz roztwór buforowy o pH=3,25). Skoro tylko pierwsze aminokwasy wyjdą z kolumny K, znajdą się one w kontakcie w miejscu 7j z roztworem ninhydryny. Całość przechodzi wtedy długą węźownjcą zanurzoną w łaźni o temp, 100°C, co umożliwia zajście reakcji barwnej. Barwny roztwór przechodzi następnie kolejno przez dwa kolorymetry, których wskazania są zapisywane przez przyrząd samopiszący. Pompa P, jest zaprogramowana w taki sposób, aby mogła dostarczać znanych ilości roztworu buforowego wystarczających do wyeluowania wszystkich aminokwasów obojętnych. Pompa 1P₃ wprowadza do kolumny rozcieńczony roztwór sody (0,2 n) w ilości wystarczającej do regeneracji żywicy jonowymiennej.

Podobny cykl pracy ma kolumna K' przeznaczona do rozdziału aminokwasów zasadowych. Operacje te są całkowicie zautomatyzowane i prak-

231