23 (782)

.1 Pionowy I pnionty podział dochodów pomiędzy państwo I samorządy terytorialne 23

administrowaniu z organami podatkowymi państwa w sprawach podatkowych przemawia fakt. te uprawnienia organu podatkowego powinny być w zasadzie skupiane w jednym ręku. Różnice zdań między organami państwowymi i gminnymi dotyczące tego samego zobowiązania podatkowego i weny sytuacji społecz-ih>-gospodarczej tego samego podatnika prowadzić mogą do zakłóceń w procesie wymiaru i poboru zobowiązań podatkowych.

5. Pionowy i poziomy podział dochodów pomiędzy państwo i samorządy terytorialne

Pionowy (wertykalny) podział dochodów publicznych pomiędzy poszczególne wspólnoty terytorialne ma pierwszoplanowe znaczenie. Dominuje on nad poziomym (horyzontalnym) podziałem tych dochodów. Pionowy podział poszczególnych podatków występujących w danym systemie finansowym polega na ich odpowiednim rozdzieleniu pomiędzy państwo i inne wspólnoty terytorialne wyższego i niższego rzędu. W strukturze organizacyjnej wspólnot terytorialnych na najniższym szczeblu funkcjonuje gmina, wyżej znajdować się mogą związki samorządu terytorialnego ponadgminne (np. samorządy powiatowe), jeszcze wyżej może być prawnie i ustrojowo wyodrębniony region, a w państwie federalnym — kraj związkowy. Poszczególne podatki występujące w danym systemie dochodów powinny być rozdzielone między państwo, gminy, powiaty i inne terytorialne wspólnoty występujące w pionowej strukturze organizacyjnej. Wszystkie wspólnoty terytorialne — od najniższej do najwyższej — powinny mieć swoje dochody. Najczęściej są im przydzielane na podstawie konstytucji i ustaw odpowiednie podatki, a ponadto inne źródła dochodowe w postaci dotacji, subwencji i składek, które pochodzą z wpływów podatkowych wspólnoty terytorialnej przyznającej dotacje i subwencje lub wpłacającej składki.

Z kolei poziomy podział dochodów przeprowadzany jest pomiędzy samorządami terytorialnymi funkcjonującymi na tym samym poziomie terytorialnej organizacji państwa. Może to być redystrybucja dochodów na poziomie komunalnym, np. jedne gminy będą wpłacać część swych dochodów podatkowych na rzecz innych gmin. Może to być przekazywanie środków między regionami (województwami) polegające na tym, że finansowo bogatsze regiony przekazują część własnych dochodów (według ustalonych ustawowo zasad) na rzecz innych, słabszych finansowo regionów (województw).

Istotnym celem poziomej redystrybucji dochodów jest częściowe wyrównanie dochodów poszczególnych wspólnot terytorialnych tego samego szczebla, z których jedne są słabe, a drugie silne finansowo. Pozioma redystrybucja dochodów podatkowych ma uzupełniające znaczenie w stosunku do pionowego podziału tych dochodów. Występuje ona wtedy, gdy pionowy podział dochodów nie jest