240

Atomy i cząsteczki wielu substancji mają, pod względem elektrycz- I nym, budowę symetryczną, tzn. środek ciężkości ładunku ujemnego pokry- I wa się ze środkiem ciężkości ładunku dodatniego. Jeżeli taki atom lub I

cząsteczkę umieścimy w polu I elektrycznym o natężeniu Eq, to chmura elektronowa prze- 1 mieści się i zostanie naruszona I symetria w rozmieszczeniu ładunków, a atom (lub cząstecz-ka) uzyska moment dipolowy. Tego typu polaryzacja jest wy- fl wołana przez deformację I chmury elektronowej atomu I i nosi nazwę polaryzacji defor-macyjnej lub elektronowej. El W zewnętrznym polu elektrycznym zarówno na jądro, jak i na elektrony i działają siły skierowane w przeciwne strony. Na skutek takiego działania i środki ciężkości ładunków przesuwają się względem siebie o wektor prze- i sunięcia r (rys. 5.19). W ten sposób powstaje dipol elektryczny, którego moment dipolowy:

Rys. 5.19

i

I

M

je$

die

gdz

wej niek wek

p-er

(5.69)

jest skierowany zgodnie z kierunkiem zewnętrznego pola E₀. Wielkość

przesunięcia chmury elektronowej pod działaniem nawet bardzo dużych pól zewnętrznych jest zawsze mniejsza od promienia R atomu. Siła, z jaką

na elektron działa zewnętrzne pole elektryczne o natężeniu E₀, równa się F₀=eE_Qy a siła, z jaką jądro oddziałuje na elektron jest równa sile kulom-

gdzie

J

tiycz]

a)    ind

b)    por

bowskiej F, =-— . Można wykazać prawdziwość następującej

H ^J 4n £n R*

nosci:

Je

połam kowan dipoli, rych d

1=3

R F-

Polary2 kich di

z której można otrzymać wyrażenie na «promień

” powstałego dipola wp°^staCl

^ch C2 ^^e n; ^czne

M Pola,

r-e.

. Jeże “Wadka, "Osrały ,

Moment dipolowy zdeformowanego atomu: