25 (726)

Fregaty OHP dobrze sprawdzają się w szkoleniu swoich załóg, podtrzymaniu nawyków i przygotowaniu kadry na inne okręty, jak choćby korweta. Sumienna obsługa oraz świetne wyszkolenie pozwalają zminimalizować niedoskonałości starego sprzętu w codziennym szkoleniu. Gorzej z wartością taktyczną - fregata ma być w końcu sprawnym mechanizmem walki, a nie okrętem „prawie" bojowym. W tym wypadku „prawie" ma znaczenie być albo nie być załogi i powodzenia operacyjnego misji.

0RP5lązak - pierwszy i na razie jedyny okręt projektu 621, miał do połowy br. mieć kadłub gotowy do wodowania. Dwie dziobowe sekcje będą łączone z kadłubem już po jego wyprowadzeniu z hali, gdzie poza tym prowadzono inne prace remontowe, na zdjęciu widoczny okręt podwodny ORP Bielik obłożony stoczniowymi rusztowaniami.

Przesunięciu w czasie ulegną również prowadzone obecnie projekty modernizacyjne. Nie wiadomo, kiedy i czy w ogóle rozpocznie się modernizacja okrętów rakietowych projektu 1241, których wycofanie - planowane na koniec ubiegłego roku - zawieszono, prognozując przejściowe zachowanie w służbie przez jeszcze około 10 lat (również w dwóch wariantach: tylko usprawnienie połączone z wymianą turbin siłowni okrętowych, z zachowaniem obecnych systemów bojowych - co miałoby kosztować ok. 100 min zł - lub wymiana turbin siłowni oraz modernizacja systemów uzbrojenia do standardu RBS 15Mk3 za około 600 min zł). Modernizacja okrętu podwodnego ORP Orzet stoi pod znakiem zapytania z uwagi na znaczne koszty związane z wymianą systemu walki, tak samo jak rychłe wprowadzenie nowoczesnego sonaru SHL 101T na trałowce projektu 207 (patrz artykuł na str. 94-98). Przesunie się oddanie do eksploatacji okrętu dowodzenia siłami MCM ORP Kontradmirał Xawery Czernicki (patrz artykuł na str. 88-91). Ucierpi z pewnością bieżąca obsługa i doraźne remonty innych jednostek. W ostatnich latach Marynarka Wojenna redukowała swoje siły, wycofywała okręty, ale jednocześnie sporo remontowała. W 2008 roku były miesiące, że w polskich stoczniach stało nawet 12-14 okrętów jednorazowo. Zapewniano przez to przynajmniej obsługi elementarnych systemów okrętowych. Dzięki temu sprawność ruchowa jednostek była zachowana na wysokim poziomie. Dowodem tego może być na przykład fakt, że zespół okrętów rakietowych wychodził kilkakrotnie na ćwiczenia grupowe w pełnym składzie 5 jednostek (3 projektu 660M Orkan i dwóch projektu 1241). Podobnie było z innymi klasami okrętów - poza będącymi aktualnie w remontach stoczniowych - często wszystkie w dywizjonach były sprawne pod względem manewrowym. Wcześniej rzadko tak bywało. Oczywiście inną sprawą jest zachowanie gotowości systemów bojowych w pełnej sprawności i funkcjonalności technicznej. Doskonałym przykładem jest ocena gotowości fregat rakietowych OHP, której opis w części znalazł się w odpowiedzi na interpelację członka Sejmowej Komisji Obrony Narodowej posła Ludwika Dorna. MON przyznało, że systemy bojowe (uzbrojenia, komunikacji, dowodzenia, obserwacji i WRE) nie są w pełni sprawne. Nie deprecjonuje to jednak, w opinii MON, wartości bojowej tych okrętów, co jest już swego rodzaju kuriozalne z punktu widzenia taktyki. Minimalne są również zapasy bojowe - zakres zakupów można je prześledzić w dokumentach amerykańskich. W arsenale MW znajdują się dziś: 4 pociski przeciwokrętowe RGM-84G Harpoon oraz 36 przeciwlotniczych Standard SM-1 MR Błock 6 (czyli jednostka ognia na jeden okręt, krążą pogłoski o poważnym uszkodzeniu latem ub. roku jednego z Harpoonów). Żadna z tych modyfikacji pocisków nie jest już produkowana. Uzupełnia je 20 torped POP MU90 (stanowią one uzbrojenie fregta i śmigłowców ZOP - jedna jednostka ognia to 6 torped dla okrętu i dwie dla jednego śmigłowca). W roku bieżącym powinien roz

począć się remont ORP Gen. T. Kościuszko o wartości szacowanej na ponad 24 min. zł. Najważniejszym powodem skierowania okrętu do SMWjest remont układu napędowego (w tym turbiny głównej) oraz usprawnienie wielu systemów bojowych, w tym kadłubowej stacji hydrolokacyjnej AN/SOS-56.

MON przyznaje, że system dowodzenia na okrętach OHP - Mk-92 z powodu swojego wieku i przestarzałej technologii ma słabą jakość zobrazowania przy braku możliwości wymiany układów nadawczych. Podobnie sprawa wygląda z systemami radarowymi - niesprawny jest radarowy system detekcji celów w trybie automatycznym. W Bojowym Centrum Informacyjnym wyeksploatowane są konsole, przez co śledzenie obrazu sytuacji na wskaźnikach przez operatorów jest utrudnione. Podobnie z systemem kierowania ognia - również nie ma możliwości jego wymiany. Jak widać z powyższych informacji propozycja wariantu z przyjęciem jednego Gawrona i modernizacją dwóch OHP jest niemożliwa do realizacji. Z powodu braku części zamiennych i możliwości modernizacji systemów bojowych okręty można zmodernizować jedynie w dziedzinie systemów ogólnookrętowych - nie ma możliwości odmłodzenia systemów walki (chyba że przyjąć rozwiązanie pozostawienia kadłuba i zabudowy zupełnie nowych, współczesnych rozwiązań - co jednak byłoby zupełnie nieekonomiczne oraz co najmniej ryzykowne technicznie). Jak podaje MON, w przypadku wyboru wariantu modernizacji obu okrętów, pozwalającej na przedłużenie okresu ich eksploatacji do roku 2025, wstępne koszty wymiany wszystkich nieperspektywicznych urządzeń, w tym zintegrowanego systemu walki to - jak już policzyli Amerykanie - 138 min USD. Nie wiadomo jednak, czy koszty te przewidują na przykład modernizację systemu LAMPS 1 tak, by można było prowadzić operacje ZOP z użyciem śmigłowców z wykorzystaniem w pełnym zakresie transmisji danych. W takim wypadku modernizacji trzeba by poddać również śmigłowce Kaman SH-2G Seasprite, a to kolejnych kilkadziesiąt milionów dolarów.

Jak widać MON próbuje łatać w bardzo kosztowny sposób sprzętowe „dziury" MW, tymczasem niedługo dziury - prawdziwe - pojawią się w kadłubie budowanej w SMW korwety wielozadaniowej projektu 621 Gawron... ■

Fotografie: Tomasz Grotnik, Janusz Walczak.

q /9nnq i TfCHtiiHfl 0/lUUu wojsk™