26 (701)

<x I *U-ForaJc tecd* VI Sr){ij>-$lui-.£iy itoJ.I. /Wrfd^ifaicaw, Wmwwi 200? tśHN *?ft.*Mll- ISJCM-S i' ty WV f**Ń 2tO?

ROZDZIAŁ 2 Hutofia polityki społecznej 47

charakter praktyczny i wiąże się ze światopoglądem. Grzybowski opowiadał się przede wszystkim za neutralizmem doktrynalnym tej nauki i jej koncentracją na eksplikacji kwestii socjalnych. Oryginalnym i aktualnym do dziś składnikiem dorobku Grzybowskiego jest klasyfikacja sposobów uprawiania polityki społecznej w postaci teorii: agregatywnych, systemizujących, ogólnych i częściowych. Teorie agregatywne są to naukowe poglądy, które prezentują politykę społeczną jako luźny, mechaniczny zbiór (prosty agregat) poszczególnych kwestii społecznych. Wyraziciele tych poglądów uważają, że nie ma możliwości wyczerpania problemów społecznych ani ujęcia ich w jedną całość. Wyniki badań takich wybranych problemów społecznych są monograficznym przyczynkiem, często bez wewnętrznej łączności pomiędzy poszczególnymi kwestiami. Wskutek tego teorie te nie tylko nie dostrzegają całości ani wspólnej więzi, ale również nie wyczerpują ogółu problemów ani ich istoty.

W ramach teorii systemizujących poszukiwano ogólnej definicji nadającej to samo „piętno" wszystkim kwestiom społecznym. Istotą tej grupy poglądów była potrzeba zebrania pojedynczych kwestii społecznych razem, a następnie ich uogólnienia. Omawiając poglądy przedwojennych polskich przedstawicieli tych teorii. Grzybowski wymienia A. Szymańskiego, Zofię Daszyńską-Golińską i Władysława Zawadzkiego.

Teorie ogólne polityki społecznej - zdaniem Grzybowskiego - reprezentował Konstanty Krzcczkowski. Badanie zmian zachodzących w strukturze społecznej pod wpływem celowej działalności ro nauka teoretyczna. Szukanie sposobów najbardziej celowego przeprowadzania tych zmian to sztuka postępowania, to nauka praktyczna.

W pracach wyrażających teorie częściowe podkreśla się, żc polityka społeczna jest działalnością charakterystyczną tylko w obrębie konkretnego ustroju, w danym czasie i na pewnym obszarze. Opisująca tę działalność nauka uzyskuje ważność tylko w określonych warunkach czasu i przestrzeni. Grzybowski nawiązał do socjaldemokratycznych poglądów Eduarda Hcimanna, który w 1929 roku opublikował pracę o społecznej teorii kapitalizmu¹. Zrównał on pojęcie polityki społecznej zc społeczną teorią kapitalizmu. Na gruncie teorn Hcimanna polityka społeczna była środkiem do realizacji socjalizmu i jego zasad wewnątrz kapitalistycznych zakładów. Nową kwestią socjalną było przeprowadzenie socjalizacji kapitalizmu za pomocą polityki społecznej.

Nauka o polityce społecznej lat stalinizmu

Od 1950 do 19.57 roku nauka o polityce społecznej w Polsce nic rozwijała się. Problem ren wyjaśnił Wacław Szubert². Stwierdził on, żc od początku istniało uprzedzenie do terminu „polityka społeczna", odziedziczone po formacji kapitalistycznej. Argumentowano, iż jako nauka i jako praktyka utrwalała ona przecież stary ustrój.

1

Eduard Heimami, Soziale Tlu-orie des Kapitalismus, Frankfuri/Main IV.S0, Suhrkamp.

2

Wacław S/uhcri. Studui z polityki spoUetnti, Warszawa 1^73, PWE. s. W-69.