270 271 (12)

wartość, w rezultacie czego jej robocze nachylenie charakterystyki jest praktycznie równe nachyleniu statycznemu, podczas gdy w triodzie nachylenie robocze jest o (l + ił,_/o«) = (3-4-5) razy mniejsze, niż nachylenie statyczne; w związku z tym w celu uzyskania takiej samej wartości składowej zmiennej prądu sygnału potrzebne jest 3-^-5-krotne zwiększenie napięcia wejściowego.

Do wad lampy ekranowanej należy odnieść: znacznie większe zniekształcenia nieliniowe i dominowanie w nich trzeciej harmonicznej, na którą słuch jest bardziej uczulony, niż na drugą harmoniczną, oraz gwałtowny wzrost zniekształceń nieliniowych przy zmianie oporności obciążenia, zarówno w kierunku zmniejszenia, jak i zwiększenia, a także znaczna zależność napięcia wyjściowego od oporności obciążenia.

Obliczanie stopnia wzmocnienia mocy pracującego na lampie ekranowanej w klasie A zaczyna się, podobnie jak w przypadku stopnia na triodzie. od określenia niezbędnej mocy oddawanej przez lampę. Spośród lamp produkowanych dobiera się tetrodę strumieniową lub pentodę, zapewniającą niezbędną moc; jeżeli wartość tej mocy nie jest podana w danych katalogowych lampy, wówczas określa się ją na podstawie dopuszczalnej wartości mocy strat

P.dop - <2,5-H4)P_    (6.20)

Następnie na podstawie wzoru (6.17) znajduje się wartość prądu spoczynkowego przyjmując wartość napięcia na anodzie U_tt rzędu 0,7-i-i .9 maksymalnej wartości napięcia anodowego dla danej lampy. Przyjmuje się napięcie na siatce ekranującej w zalecanych granicach, po czym oznacza się punkt spoczynkowy na rodzinie statycznych charakterystyk wyjściowych dla przyjętej wartości U„- położenie punktu spoczynkowego wyznaczy z kolei niezbędną wartość ujemnego napięcia polaryzacji na siatce sterującej lampy i maksymalną amplitudę sygnału V_sm, równą wartości ujemnego napięcia polaryzacji.

Prostą obciążenia dla prądu zmiennego prowadzi się przez punkt spoczynkowy z takim wyliczeniem, aby odcinek a był w przybliżeniu o 1,1-*--7-1.2 razy dłuższy od odcinka b (patrz rys. 4-10).

Jeżeli przy tym okaże się, że prąd i min równy jest (0.2-^0,25) I„, to warunki pracy obrane zostały prawidłowo; w takim przypadku współczynnik zawartości harmonicznych znajdzie się przeważnie w granicach 6-^8"/«. co należy traktować jako wartość normalną dla lampy ekranowanej.

Moc oddawaną przez lampę oblicza się za pomocą wzoru (6.19); jeżeli mcc ta okaże się wystarczająca, przystępuje się do określenia składowych harmonicznych prądu wyjściowego, korzystając z metody pięciu rzędnych; współczynnik zawartości harmonicznych dla układu stopnia konwencjonalnego określa się za pomocą wzoru (2.31). Jeżeli wyznaczona wartość h przekracza wartość dopuszczalną, a moc oddawana jest mniejsza od mocy żądanej, można zmniejszyć obliczeniową amplitudę sygnału na siatce sterującej, nie zmieniając pozostałych danych, przedsięwzięcie to pozwoli zmniejszyć współczynnik zawartości harmonicznych obliczanego stopnia.

Przy obliczaniu przeciwsobncgo stopnia wzmocnienia mocy na lampach ekranowanych pracujących w klasie A, określa się moc, jaką powinna oddawać jedna lampa, dzieląc moc określoną na podstawie wzoru (6 6) przez liczbę lamp użytych w danym stopniu.

W celu uzyskania możliwie jak najmniejszego współczynnika zawartości harmonicznych w stopniu przeciwsobnym na lampach ekranowanych, wartość oporności R,_ należy przyjmować mniejszą, niż w stopniu konwencjonalnym. Maleje wówczas trzecia harmoniczna (rys. 6-6); natomiast wzrost drugiej harmonicznej nie spowoduje zwiększenia współczynnika zawartości harmonicznych, ponieważ w stopniu przeciwsobnym drugie har-m-niczne ulegają skompensowaniu. W związku z tym przy obliczaniu stopnia przeciwsobncgo na lampach ekranowanych pracującego w klasie A przyjmuje się takie nachylenie prostej obciążenia, aby odcinek a byl 1.3-M.5 razy dłuższy od odcinka 6. Za normalną wartość prądu I„i„ w stopniu przeciwsobnym na lampach ekranowanych można uważać wartość (0.15-t-0,2) /«,; obliczanie współczynnika zawartości harmonicznych dokonuje się na podstawie wzoru (6.7), uwzględniającego kompensację harmonicznych parzystych.

Prąd siatki ekranującej rośnie gwałtownie przy zmniejszeniu napięcia anodowego. Dlatego też. gdy napięcie na siatce sterującej staje się bliskie żeru, prąd siatki ekranującej znacznie wzrasta, ponieważ wówczas napięcie na anodzie lampy ma wartość minimalną. W rezultacie największa moc wydziela się na siatce ekranującej przy maksymalnej amplitudzie sygnału; moc ta równa jest iloczynowi średniej wartości prądu siatki ekranującej I_ctr i panującego na niej napięcia. Wartość prądu l_cl, można określić na podstawie wzoru (4.27), podstawiając do niego wartości prądu siatki ekranującej    lc,. /« i 7«inin. odpowiadające punktom prostej obciążenia,

wykorzystanym przy obliczaniu współczynnika zawartości harmonicznych. Podane wartości prądu siatki ekranującej znajduje się na podstawie rodziny charakterystyk prądu siatki ekranującej przy napięciach na anodzie i siatce sterującej, występujących przy każdym z tych punktów.

Przykład 6.2. Obliczymy stopień wzmocnienia mocy w klasie A na lampach ekranowanych o mocy wyjściowej 6 W przy współczynniku zawartości harmonicznych 4°'». Ponieważ żądana wartość współczynnika zawartości harmonicznych jest bardzo mała w przypadku lamp ekranowanych, dlatego też należy zastosować układ przeciwsobny z jedną lampą w każdej z gałęzi układu W takim przypadku każda z lamp będzie oddawała moc:

P>

² lir

P_ =

= 3,62 W

6

2 • 0,83

Wartość współczynnika określa się na podstawie tablicy 3.3, przyjmując w danym przypadku dla mocy 6 W wartość ij„ = 0,83. Moc 3,62 W moż-

271