%
Rys. 10.13. Procentowy udział promieniowania rozproszonego w całkowitym promieniowaniu słonecznym przy pogodzie bezchmurnej w śródmieściu Krakowa i poza miastem (wg M. Hessa, w: Geografia Polski, 1991). Oznaczenia: 1 - stacja w śródmieściu Krakowa, 2 - stacja poza miastem
Jak podaje M. Dubicka w cytowanej wyżej monografii, wyspa ciepła -rozumiana jako wystąpienie różnic temperatury powietrza między obszarami zwartej zabudowy a tłem pozamiejskim - obserwowana jest we Wrocławiu w ciągu całego roku (rys. 10.14). Jej intensywność zmienia się jednak zarówno w przebiegu dobowym, jak i rocznym; najwyraźniej zaznacza się w porze nocnej w miesiącach letnich. Największe średnie miesięczne różnice temperatury minimalnej między miastem a tłem pozamiejskim wynoszą od 1,4 do 1,7 °C i są półtora raza większe niż w miesiącach zimowych. W porze dziennej natomiast wyspa ciepła jest znacznie słabiej zaznaczona, zwłaszcza w miesiącach letnich. Średnie różnice temperatury maksymalnej latem między obszarem zwartej zabudowy a terenami poza miastem są dwukrotnie mniejsze niż w miesiącach zimowych i przeszło trzykrotnie mniejsze niż różnice temperatur minimalnych.
Różnice termiczne wykazują także wyraźne zmienności podczas doby. W ciepłej połowie roku najmniejsze różnice obserwujemy o godzinie 13 i w przypadku temperatury maksymalnej; nie przekraczają one 0,5 °G. Wieczorem różnice wyraźnie wzrastają i osiągają w przypadku temperatury minimalnej 1,5 °C (maj) oraz 1,7 °C (czerwiec, lipiec). W godzinach nocnych kontrasty termiczne pogłębiają się (pomiary z godziny 21). Intensywność wyspy ciepła maleje w godzinach rannych (7), a różnice termiczne między obszarem zwartej zabudowy a tłem pozamiejskim osiągają
przeciętnie wartości w granicach 0,4-0,7 °C. Zmniejszenie różnic temperatury powietrza między miastem a terenami pozamiejskimi i wyrównanie pola temperatur w godzinach dziennych jest wynikiem wzrostu prędkości wiatru i wymiany turbulencyjnej, a także nagrzania powietrza w obszarach za miastem. Warto przy tym zwrócić uwagę, że w przypadku sytuacji zamieszczonych na rysunku 10.14 największe różnice przedstawia linia nr 1. Są to obserwacje wykonane w centrum miasta, wewnątrz zwartej zabudowy, trzy- i czteropiętrowych przedwojennych kamienic (ul. Norwida). Linia 2 przedstawia wyniki pomiarów w zachodniej części miasta o luźniejszej zabudowie betonowych wieżowców (Gądów) natomiast linia 3, to położona we wschodniej części Wrocławia dzielnica willowa (Biskupin). Graniczne prędkości wiatru eliminujące miejską wyspę ciepła przy bezchmurnym niebie w godzinach wieczornych i nocnych wynoszą ok. 9 m • s'1 w miesiącach zimowych i 4,5 m • s1 w miesiącach letnich.
Rys. 10.14. Przebieg miesięcznych różnic temperatury powietrza między wybranymi typami zabudowy miejskiej Wrocławia a tłem pozamiejskim (wg M. Dubic-kiej, 1994). Oznaczenia: 1 - zabudowa śródmiejska, 2 - zabudowa osiedlowi (zachód), 3 - zabudowa willowa (wschód)
— 291 —