292 293 (2)

skutkiem obniżenia progu wrażliwości czuciowej. Odczyn inhibicji podnosząc próg bólu powyżej wartości normalnej daje znieczulenie. Występuje ono nie tylko w okresie czasu przepływu prądu, lecz trwać może od 10 minut do kilku godzin po zabiegu. Jeżeli w tym okresie czasu istotne przyczyny powodujące stan patologiczny nie ustąpią, wówczas zaistnieć może ponowne obniżenie progu bólu i należy zabieg powtórzyć. Natomiast „odczyn przyzwyczajenia” nie zawsze może być korzystny. Jeżeli w czasie zabiegu częstotliwość prądu DD będzie stała, odczyn przyzwyczajenia może wystąpić szybko, przez co działanie dynamiczne prądu ulega obniżeniu. Aby temu zapobiec, należy okresowo zmieniać częstotliwość prądu.

Według Bernarda występujące po urazie obrzęki i zaburzenia troficzne są wyrazem tzw. „stanu odrętwienia” tkanek. Przez dynamiczny efekt działania prądów DD można uzyskać „czynnościową stymulację” tkanek równoznaczną z treningiem. Bernard określa ten efekt jako „dy-namogenię wtórną", której wyrazem jest przywrócenie tkankom ich fizjologicznej sprawności, a przez to ustąpienie objawów pourazowych.

Według Bernarda występujące przy zaburzeniach troficznych „mi-kroobrzęki” są elementem uciskowym dla nerwu. Efekt dynamogenicz-ny prądu DD może samoistnie znieść ból, ponieważ poprawi warunki odżywcze w otoczeniu nerwu.

Ponieważ w odmianach prądów DD mamy jedne, w których przeważa efekt dynamogeniczny, oraz drugie, w których dominującym jest efekt inhibicji bólu, można stosować obie odmiany prądów na przemian, aby uzyskać zarówno zniesienie bólu, jak i poprawę warunków odżywczych.

Według założeń Bernarda prądy diadynamiczne dają: „dynamogenię natychmiastową” działającą bezpośrednio i uzyskiwaną już w czasie przepływu prądu;

„inhibicję pierwotną" dającą zniesienie bólu; „dynamogenię wtórną", czyli przywrócenie fizjologicznej sprawności tkanek, jako wynik treningu;

„inhibicję wtórną" — jako objaw przyzwyczajenia.

Objaw „inhibicji wtórnej", jako niekorzystny, można znieść przez okresową zmianę częstotliwości prądu (z 50 na 100 impulsów na sekundę), aby przywrócić zdolność reakcji na działanie prądu.

Dawkowanie natężenia prądu należy utrzymywać w granicach „zakresu czynnościowego", ale równocześnie, ponieważ w krótkim czasie wartości progowe mogą ulegać zmianie skutkiem odczynu „inhibicji", należy tak zwiększać dawkę prądu, aby rozszerzając „zakres czynnościowy” nie przekraczać progu bólu.

Ból jest objawem niekorzystnym. Stwierdzono jednak, że stosowanie małych dawek natężenia prądu, nieznacznie przekraczających próg pobudliwości, a równocześnie nie sięgających progu bólu — szybko wywołuje objaw inhibicji wtórnej.

Jeżeli dawka jest mocna, a więc przekracza próg bólu, wówczas przeważa efekt dynamogeniczny.

Częstotliwość prądu również odgrywa rolę: przy 50 impulsach/sek. przeważa efekt dynamogeniczny, a przy 100 imp./sek. efekt inhibicji. Dlatego w odmianach prądów diadynamicznych uwzględnia się okresową zmianę częstotliwości w zależności od wskazań, jaki efekt ma być przeważający.

Inhibicja przeważnie występuje po upływie 10 sekund od włączenia prądu, ale może być również opóźniona i ujawnia się po 1 minucie, zwłaszcza w przypadkach zaburzeń troficznych.

Stała kontrola subiektywnego odczuwania bodźcowego działania prądu przez pacjenta powinna być przeprowadzana w czasie zabiegu.

ODMIANY PRĄDÓW DIADYNAMICZNYCH

Rozróżniamy 7 odmian prądu diadynamicznego. Oznaczenia modyfikacji, podane przez Bernarda, zachowały swe nazwy oryginalne w literaturze światowej.

Zasadniczym elementem każdej odmiany prądu DD są impulsy, niezależnie od równocześnie włączonego prądu stałego galwanicznego (tzw. „podstawowego" — basis), który jest ich drugim elementem składowym.

Wartość amplitudy wszystkich rodzajów prądów może być regulowana pośrednio od 0 do 30 mA, przez superpozycję prądu galwanicznego, lub bezpośrednio przez zwiększenie mocy prądu impulsowego (dosis).

1. „DF" — (diphase fixe) — tzw. „d i f a z a stała" — jest prądem stałym, impulsowym, wytworzonym z dodatnich wychyleń okresu prądu zmiennego, o jednakowej wartości amplitudy, o częstotliwości 100

ms ms

Ryc. 169. DF — „diafaza stała"

impulsów/sek. Czas impulsu wynosi 10 ms (milisekund). Uzyskać go możemy z prądu zmiennego 50 Hz, poprzez transformator obniżający i zastosowanie prostownika lampowego (prostowanie dwupołówkowe)-(Ryc. 169).

293