29

związ-

.obron-

■ .    ^{1 vuua|}ny^,ni stosunKami poddańsi _rr<>nniacv sposc„. - - -

„ ^cznosc Jest wyłącznie ekonomiczna, powstała na zasa!¹! ^Lodowych można potraktow„_ ,------

zawieranej dobrowolnie umowy. Owa wolność w rzecz?1,1 pracującej, związanej kapitalistyczną umową o pra-stosci jednak zwiększa władzę pracodawców nad praco! _nVbrak możliwości wywierania nacisku. Nie mając łoi maikami. Pozbawieni własności robotnicy są bowiem nieuch’ _hl‘w uczestnictwa w sferze produkcji, robotnicy próbują me uzależnieni od wypłacanych zarobków pozwalających! sposobów odmowy współdziałania, posługując się

pizezyc. Prawa cvwilnp.    ________i , .    ' zn>c P    . ___zbiorowego zaprzestania piacy

..    * •    _______w?

loboc^ej. którą mogli dowolnie wynajmować lub zwal ■ „ _{w ce}ntrum nieprzerwanych konfliktów. Rozszerzani Kapitalistyczna umowa o pracę zajmuje centralne mi^‘1? obywatelskich jest w głównej mierze wynikiem ^{W aila ,ZI}® ^{Marksa 1} bezpośrednio wiąże się z jego fr.^Pf‘ robotniczych wchodzących w spor z pracodawcami państwa. Formalnie umowa ta zakłada „wolność”' jedno L,n Analizę Marshalla możemy zinterpretować me związanych ze sobą feudalnymi stosunkami poddać    sposób. Wzrastający udział robotników w z—

zależność jest wyłącznie ekonomiczna, powstała na zasaf Sodowych można potraktować jako reakcję

.    .    .    , -------sąoowiem nieuch:„.hnrawuczestmciwaw

. ^a’^ezmem od wypłacanych zarobków pozwalającycł ■ _nVch sposobów odmowy v

pizezyc. Prawa cywilne będące podstawą wolności zawi V'_ana niekiedy groźbą zbiorowego    ..... r-y

ma umów nie zapewniają robotnikom    _________ ^{,eh 4}    kontroli nadjej warunkami.,W wielu

nia    ■    • ■    ¹ucpoustawą wolności zawk_ej_ni_aną niekiedy giozuą    e r

ma umów me zapewniają robotnikom żadnego formaln Suuzyskania pewnej kontroli nadje, warunkami Wv

w pływu na przebieg wykonywanej pracy. Mówiłem już w arh nisze Miliband. uznanie dopuszczalnych toim ioz

przednim rozdziale, że według Marksa jest to podstawcSzvwania sporów przemysłowych nastąpiło dopiero po ogiamczeme systemu demokracji parlamentarnej. Prawa Helu niejednokrotnie gorzkich i krwawych walkach ruchów yczne przyznawane każdemu jako obywatelowi nie ochotniczych. To samo dotyczy na ogol praw politycznyc . mują sfery przemysłowej, czyli tego obszaru, w którym powszechne prawo wyborcze, w większości krajów wprowa-jawm się największa część życiowej aktywności ludJSdSo^ w XX wieku, było niechętnie uznawane przez _wJ_n^ym '^^ejSCK r^{UWa Się koiejne} spostrzeżenie. Opilądy w obliczu zagrożenia wojennego, aby zmobilizować przez Marshalla upowszechnienie praw obywatelskiudność do walki z wrogiem.    _t ,

nastąpiło me tylko dzięki działalności wspaniałomyślne To co Marshall nazywa „państwem dobrobytu (o którym państwa, ale ₀ak zauważa Miliband) musiało zostać czyraLięcej w kolejnym rozdziale), Dahrendorf określa jako,,post-

ws^yten1ek°^ne;k T ^t0-^{tUtaJ P}°^{WtórZyc5 uwa}S' poczynione kapitalistyczny” ustrój przemysłowy Ja proponuję jeszcz takiewaf ^kl' u T ”^{obywate,stwo!} system klasowy” jalinne spojrzenie. Społeczeństwa zachodnie z pewno scią ba dzo takie walczą ze sobą, lecz raczej każda ze stron wyraża czynrsię zmieniły od czasów Marksa - zmiana ta jest w zasadniczej . §^azowanie podmiotów w instytucjonalny kontekst roimierze właśnie rezultatem konfliktu klasowego P^oz ■    .

woju wczesnego kapitalizmu. Stanowisko Marksa - odp jednak „kapitalistyczne”. Społeczeństwa zachodnie są kap,-a" ,?T^PraC0Wane ~ ^{W daIszym} ci^^u J^est podstawą d talistyczne według następujących kryteriów: (1) produkcja dla

analizy tych procesów i ich skutków. Krzyżowanie się pra« zyskuzprzewagąprywatnejwłasnoścKap.tałustanowi głów-

koS^C m^P° ^yCZnyCh ‘ ^S°^{Cjalnych t0} Powód trwająces ⁿą siłę napędową systemu gospodarczego; (2) posiadanie piy-

konfhk u klasowego; prawa te nie są po _prostu kolejnym walnej własności, zwłaszcza kapitału, 20Staje rozdzielone bai-

fazami łagodzenia nierówności klasowych, ale do dzisiaj po dl nierównomiernie; (3) konflikt klasowy ma w dalszym cią-

66

67