24

ZlMOWIT JESIENNY

Colchicum autumnale

Rodzina: liliowate - Liliaceae

OPIS

Niewielka bylina o jajowatej bulwie zagłębionej w ziemi na około 10 cm. Wczesną wiosną z bulwy wyrastają 2-3 liście podobne do liści tulipana. Ich nasady tworzą osłonę dla dojrzewającego owocu, zawierającego drobne, ubiegłoroczne nasiona. Owoc dojrzewa pod koniec wiosny, po czym część nadziemna zamiera. Pod koniec lata z bulwy wyrastają 1-3 piękne, jas-noliliowe kwiaty, każdy o bardzo długiej rurce i zakończony 6 listkami okwiatu. Kwiat jest podobny do krokusa, lecz znacznie większy. Zalążnia kwiatu znajduje się pod ziemią i dopiero po przezimowaniu młody owoc wyrasta ponad powierzchnię.

KWITNIENIE

Sierpień - wrzesień. Kwiaty zapylane są przez owady.

SIEDLISKO

Wilgotne łąki, na glebach żyznych, o podłożu gliniastym i odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym.

WYSTĘPOWANIE

Pogórze i południowa część niżu Polski. Rozpowszechniony w południowej części Europy od Hiszpanii po Turcję, a także w Europie zachodniej i środkowej.

_    ZAGROŻENIA

Ponieważ jest rośliną bardzo dekoracyjną, a przy tym kwitnie jesionią, gdy innych kwiatów jest mało, bywa wykopywany w celu przesadzenia do ogródków; z tego względu w niektórych okolicach całkowicie wyginął. W ostatnich dziesięcioleciach następuje dalszy spadek liczebności.

CIEKAWOSTKI

Roślina niezwykle trująca, niebezpieczna dla ludzi i zwierząt. Zdarzały się przypadki śmiertelne po spożyciu kilku nasion. Z nasion i bulw uzyskuje się kolchicynę - składnik wielu leków oraz preparatów stosowanych w inżynierii genetycznej (substancja powodująca poliploidyzację). Wyhodowano wiele odmian barwnych, nadających się do uprawy ogrodowej.

78