27

:::rzizizi przez oko ludzkie, np. barwa czerwona jest dopełniająca do r: iedorj- fioletowi do żółtej, a zielona do pomarańczowej.

Stopień pochłaniania światła (wygaszenie) jest proporcjonalny do stężenia substancji pochłaniającej, a zależność ta jest tym bardziej ścisła, im mniejsza jest rozpiętość długości fali w wiązce światła padającego. Prawa fizyczne z tym związane są więc aktualne w pełni tylko w świetle monochromatycznym, tzn. o ściśle określonej długości fali. Dlatego też w przyrządach pomiarowych wysokiej klasy — spektrofotometrach, w celu uzyskania wiązki światła monochromatycznego stosuje się pryzmaty kwarcowe o znacznej zdolności rozszczepiania widma. Natomiast w fotometrach średniej klasy używane sąw^r tym celu znacznie tańsze siatki dyfrakcyjne, a w prostych kolorymetrach fotoelektrycznych — filtry; te ostatnie dają jednak wycinki widma o zakresie oŁ kilkudziesięciu nm. Do praw fizycznych, na których oparte są ilościowe metody fotometryczne, należą: prawo Lamberta, prawo Beera oraz ich połączenie.

Prawo Lamberta ujmuje wprost proporcjonalną zależność między grubością wrarstwy badanego roztworu (d ) a ilością pochłoniętego przez ten roztwór światła, wyrażoną jako logarytm stosunku natężenia światła padającego (I₀ ) do natężenia światła przechodzącego (/), przedstawiony równaniem:

--—- ¹    (jUsJśCK

log J= *'

W?

Natomiast prawo Beera ^określa w-prost proporcjonalną zależność miedzy stężeniem substancji (c ) a ilością światła pochłoniętego, wyrażoną jak poprzednio jako log y, co przedstawia równanie:

« O ,

10gy= k

—-Połączone prawo Lamberta i Beera ujmuje zależność między ilością światła pochłoniętego a stężeniem (c ) i grubością (d) barwnego roztworu:

logy- k• c- d = A

Wartość log y jest miarą wygaszania światła przez barwny roztwór i nosi nazwę

ekstynkcji (£) Jub absorbancji (.A ); k, k\ k” oznaczają współczynniki proporcjonalności Współczynnik proporcjonalności k nosi nazwę molowego współczynnika absorbancji Jest on stały dla danej substancjiT rozpuszczalnika. Można ten współczynnik ustalić mierząc absor-bancję (A) roztworu barwnego o stężeniu 1 mola i o określonej grubości warstwy (najczęściej

i cm).

W fotometrii stosowane są często jednostki wyrażone w procentach przepuszczalności jako tzw. transmisja (T):

18 v O °    \V.