2 (230)

•    obie grupy komórek są źródłem estrogenów i androgenów

Steroidy płciowe:

•    mają 18-21 atomów węgla, zależnie od liczby i rodzaju podstawników:

•    21-węglowe pochodne należą do grupy progestagenów (pregnenolon, progesteron,

17a-hydroksyprogesteron)

•    pochodne zawierające 19 atomów węgla należą do androgenów (androstendion, testosteron, dihydrotestosteron)

•    18-węglowe steroidy to estrogeny: estron, estradiol i estriol Hormony jajnikowe

•    kluczowym enzymem biosyntezy estrogenów jest aromataza

•    aromataza to kompleks enzymów cytochromu P-450, odpowiedzialnych za konwersję androgenów (testosteron i androstendion) do estronu i estradiolu

•    aromataza występuje w komórkach jajnika, łożyska i macicy oraz w fibroblastach skóry i tkanki podskórnej i adipocytach

Pozagruczołowa konwersja androstendionu:

•    estrogeny produkowane są nie tylko w jajnikach i nadnerczach lecz także przez tkanki obwodowe, które nie zawierają pełnego kompletu enzymów steroidogennych, dlatego są zależne od prekursorów (np. androstendionu), docierających do nich z krwią obwodową

•    pozagruczołowa konwersja androstendionu odbywa się w tkance tłuszczowej, kościach, mięśniach i innych tkankach

•    aktywność aromatazy C-19 sterydów wzrasta w miarę starzenia się, w otyłości, nadczynności tarczycy, chorobach wątroby, niewydolności krążenia i nerek, w skrajnym wychudzeniu, w przypadku guzów jajników i w trakcie glikokortykoterapii

Znaczenie DHEA

•    DHEA w tkankach obwodowych i w nadnerczach ulega przemianie do innych steroidów - androstendionu, estradiolu, estronu, estriolu i testosteronu i za ich pośrednictwem wywiera działania metaboliczne

•    działając bezpośrednio na receptory w jądrach komórkowych DHEA może działać antyglikokortykoidowo, zmniejszając kataboliczny wpływ nadmiaru kortyzolu na tkanki (zapobiega to np. rozstępom skóry, zanikom mięśni i osteoporozie rozwijającej się na skutek leczenia przeciwzapalnymi dawkami sterydów)

•    DHEA działa też jako neuroprzekaźnik (jest syntetyzowany w mózgu - stężenie przewyższa stężenia stwierdzane we krwi obwodowej)

•    prawidłowa aktywność DHEA w mózgu odpowiada za poziom nastroju, a zaburzenia w rytmie jego wydzielania mogą uczestniczyć w patomechanizmach rozwoju chorób takich jak schizofrenia, jadłowstręt psychiczny, depresja

•    duże stężenie DHEA stwierdzono w Hipokampie - udział w procesach zapamiętywania

•    zastosowanie DHEA w wysokich dawkach poprawia jakość snu

•    DHEA uczestniczy w reakcjach immunologicznych wywierając, przeciwnie do kortyzolu działanie immunostymulujące

•    wykazano antyoksydacyjne i hamujące rozwój płytki miażdżycowej działanie hormonu DHEA

•    zaburzenia w sekrecji DHEA mogą uczestniczyć w patomechanizmie rozwoju insulinooporności i otyłości

Obwodowa, pozagruczołowa aromatyzacja

•    u obu płci skóra (mieszki włosowe i gruczoły łojowe, fibroblasty) i tkanka tłuszczowa (adipocyty), są zdolne do aromatyzacji androgenów i wytwarzania estrogenów

•    u otyłych kobiet po menopauzie podskórna tkanka tłuszczowa staje się zasobnym źródłem estrogenów

•    źródłem aromatazy są komórki ośrodkowego układu nerwowego, osteoblasty, chondrocyty

2