306 (5)

zwłaszcza brak pieniędzy, a w następnej kolejności brak czasu uniemożliwia im to (CBOS 2010c).

Wśród tych praktyk, które mają w sposób spektakularny świadczyć

0    zmianie, wyszczególniane są zazwyczaj wyjazdy zagraniczne. Na początku lat 90. za granicą bywało około 10% Polaków, a w 2008 roku blisko połowa - 46% (CBOS 2009c). Ponad połowa Polaków - 57% w 2009 roku -w ogóle nie wyjechała na dłuższy łub krótszy wypoczynek z powodu braku pieniędzy. Najrzadziej wyjeżdżają rolnicy, robotnicy niewykwalifikowani, ludzie z wykształceniem podstawowym, emeryci oraz renciści. Najczęściej wyjeżdżają „specjaliści kierownicy”, pracownicy administracyjno-biurowi, mieszkańcy wielkich miast oraz uczniowie i studenci (72% spośród tej kategorii) (CBOS 2009d). W ostatnich latach Polacy zaczęli wyjeżdżać również za granicę podczas świąt, częściej podczas tych wielkanocnych, co wskazywałoby na to, że o ile Boże Narodzenie jest obchodzone tradycyjnie

1    rodzinnie, o tyle Wielkanoc Polacy skłonni są traktować jako pierwsze w roku „unałe wakacje”. Niektóre zmiany łatwo zmierzyć i pokazać ich statystyczny wymiar. Nieosiągalne wcześniej podróże stały się dla niektórych częścią ich zwyczajnego życia. Zmieniła się również krajowa oferta turystyczna i z roku na rok rośnie liczba propozycji spędzenia „prawdziwie tradycyjnych świąt” w gospodarstwach agroturystycznych.

Zakupy, które wcześniej były polowaniem na towar, stały się dla wielu osób sposobem spędzania wolnego czasu. Centra handlowe są miejscem weekendowego odpoczynku rodziny, rozrywki, spotkań towarzyskich, wagarów oraz odbywanych w pojedynkę spacerów. Dzieje się tak między innymi za sprawą tego, że pojawienie się centrów handlowych stanowi część procesu kulturalizacji rynku. Charakter oferty tych miejsc zaciera granicę między- rynkiem a kulturą. Odbywają się tam imprezy artystyczne, akcje charytatywne, konkursy dla dzieci, wystawy; występują chóry; rozstawia się stragany z produktami regionalnymi i wyrobami rzemiosła; umieszcza się tam kaplice, a czasem i dyskretnie ulokowane gabinety, gdzie można uzyskać bezpłatną poradę psychiatry. Sposób aranżacji przestrzeni i proponowane atrakcje uczyniły z tych miejsc nowe centra miejskie. Statystyki mówią, że często nawet mniej niż połowa odwiedzających wychodzi stamtąd z zakupami. Większość oddaje się nowej w Polsce praktyce: window shopping - czyli korzystaniu z oferty jedynie poprzez oglądanie i uczestniczenie w darmowych atrakcjach - bez wydawania pieniędzy.

306 Style życia