4645771715

26

JAN BAUMGART

niewłaściwe przygotowanie warunków konkursu, brak czasu na przestudiowanie zagadnienia, nadto dodatkowe trudności wynikające z ukształtowania parceli oraz żądania „okresowej budowy” w ramach z góry określonej sumy kosztorysowej — znacznie utrudniły spełnienie warunków konkursu. Zagadnienie budownictwa bibliotecznego jest skomplikowane. Rozwiązanie musi dojrzewać powoli, a koncepcja powinna być głęboko przemyślana. Fatalnie zaciążyła na uczestnikach konkursu nieznajomość potrzeb biblioteki (projekty cechowały podstawowe wady w architektonicznym lub utylitarnym ujęciu tematu), gdyż doskonały artykuł Aleksandra Birkenmajera Nowoczesne budownictwo biblioteczne ukazał się w terminie spóźnionym o' rok i nie mógł być wykorzystany przez architektów¹².

W konkursie na Bibliotekę Jagiellońską projekt arch. Wacława Krzyżanowskiego wyróżniony I i II nagrodą stanowił dopiero podstawę do głębszej analizy i dawał możliwości wyszukania najlepszego rozwiązania. Ówczesny kryzys gospodarczy mocno zaważył na sporządzeniu ostatecznego projektu oraz na jego realizacji. Z punktu widzenia bibliotekarskiego najbardziej nadawał się do realizacji projekt arch. Krzyżanowskiego odznaczony II nagrodą. Projekt ten opierał się na programie wypracowanym wspólnie przez Dyrekcję Biblioteki Jagiellońskiej i Dyrekcję Robót Publicznych, a więc na podstawie nieco szerszej od warunków podyktowanych w konkursie. Wynikiem trzech konferencji w Ministerstwie Robót Publicznych (w dniach 19 grucjnia 1928 r., 3 stycznia i 28 lutego 1929 r.), w których brali udział prof. Stanisław Estreicher oraz dyrektor Biblioteki Kuntze z ramienia Uniwersytetu, nadto w dwóch z nich autor projektu Krzyżanowski — był pewien kompromis. Względy oszczędnościowe zadecydowały, że program uniwersytecki nie mógł być w pełni utrzymany, ale dokonano pewnych racjonalnych zmian, które stworzyły właściwie nowy, ulepszony projekt arch. Krzyżanowskiego. Oczywiście i on wywoływał jeszcze pewne zastrzeżenia w Ministerstwie Robót Publicznych, zanim, po różnych interwencjach Rektoratu Uniwersytetu, uzyskano ostateczne zatwierdzenie projektu do realizacji.

Na różnych konferencjach, interwencjach i wymianie pism minął rok 1929. W okresie od 5—26 kwietnia 1929 r. arch. Krzyżanowski oraz dyrektor Biblioteki Kuntze odbyli podróż zagraniczną, zapoznając się z różnymi bibliotekami Niemiec, Belgii, Francji, Szwajcarii i Austrii oraz przeprowadzając rozmowy na tematy budownictwa bibliotecznego z czołowymi bibliotekarzami tych krajów.

Dnia 21 stycznia 1930 r. powołano arch. Krzyżanowskiego na kierownika budowy, a dnia 22 czerwca Komitet budowy nowego gmachu, do którego wszedł delegat Senatu UJ oraz dyrektor Biblioteki Kuntze. Dnia 20 sierpnia arch. Krzyżanowski przedłożył kosztorys na łączną kwotę 6 265 C00 zł. Czas trwania budowy przewidziano na cztery lata. Trudności finansowe spowodowały znowu zwłokę i dopiero w roku budżetowym 1930/31 Biblioteka Jagiellońska uzyskała kredyt w wysokości 1 000 000 zł. Dnia 26 maja 1931 r. nastąpiło otwarcie ofert na prace ziemne, a dnia 13 czerwca 1931 r. uroczyście położono kamień węgielny ^,3.

i Tempo budowy Biblioteki Jagiellońskiej w ciągu 1931-1939 było żółwie. Prace przerywano często z powodu braku kredytów. Dyrekcja Biblioteki musiała ciągle interweniować. W tym czasie zresztą i inne budowy powstawały w bardzo wolnym tempie. Jaskrawym przykładem była budowa kliniki ginekologicznej UJ, która trwała lat 16. Takie tempo prac spowodowało, że gmach pomyślany najnowocześniej w krótkim czasie stał się „przestarzały” w porównaniu z szybko wybudowanymi bibliotekami zagranicznymi. Stan budowy i jej trudności dobrze ilustruje me-

¹²    Architekt. R. 22: 1929 z. 2/3 oraz odb.

¹³    Arch. UJ S II 471 Akta z lat 1929-1931.