30,31 (2)

rozdział 2

Przykładowe reakcje motywującego

pozytywne / wzmacnianie /

pochwała pracownika, podwyżka płac, premia itp,

uniknięcie nagany, nękanie ze strony zwierzchnika

zmniejszenie premii, ograniczenie podwyżki płac

niezadowolenie zwierzchnika, nagana czy inne kary dyscyplinarne

Rys. 12. Typy wzmacniania Źródfa (Borkowska 1985.128}.

Trzecią grupę narzędzi motywowania określa się mianem perswazji. Różniąc one od poprzednich instrumentów tym, że ani nie oferują pracownikom nagród, am mc straszą karą. Perswazja stanowi dopełnienie pozostałych rodzajów naizę-d/i motywowania. Im bardziej demokratyczny jest system i styl zarządzania, tym większą rolę w procesie motywowania odgrywają instrumenty zachęty i perswazji W toku pracy zawodowej istotnym narzędziem perswazji jest współudział pracowników w zarządzaniu, który może przybierać formę [Sekuła 1991, s. 301]:

a)    codziennych i okresowych spotkań pracowników z bezpośrednim kierownikiem, na których omawia się codzienne zadania, technologię, efektywność oraz roczne i kwartalne piany pracy,

b)    negocjacji, konsultacji i referendów przeprowadzanych wśród całej załogi w trakcie różnych dziatań przedsiębiorstwa (np. zmiany profilu działalności, kierunków inwestowania, zasad wynagradzania, prywatyzacji, łączenia/dzic-Icma przedsiębiorstw itp.),

c)    powoływania róźnycb organów przedstawicielskich w firmie (reprezentujących pracowników) bądi organów, w których pracownicy biorą udział (związki zawodowe, rady nadzorcze i in.).

Narzędzia motywowania zawsze wywierają duży wpływ na zachowanie ludzi w przedsiębiorstwie: oddziałują na ich świadomość, stosunek do pracy i przełożonych, a także wzajemne relacje. Dzięki nim ludzie skłonni są podejmować ambitniejsze zadania, podnosić swoje kwalifikacje i jakość pracy, przełamywać skłonność do bierności i asekuracji.

Narzędzia spełniają różne cele, co sprawia że różny jest zasięg ich stosowania i wymagania co do kolejności ich budowania (zob. tab. 2.1). Niektóre z nich można stosować w odniesieniu do wszystkich pracowników przedsiębiorstwa, np. kodeks pracy, układy zbiorowe pracy. Natomiast inne będą dotyczyć pewnych zbiorowości, jak np. tylko robotników czy handlowców. Chodzi tu m.in. o odrębne zasady wynagradzania, formy płac, strukturę płac itp.

Tabela 2.1. Narzędzia motywowania i cele ich stosowania

Rodzaj narzędzia	Osiągane cele
Kodeks pracy	—    prawa i obowiązki pracowników w przedsiębiorstwie zdefiniowane w sposób ogólny —    przestrzeganie przez pracodawcę praw i obowiązków wobec 1 pracownika
Układy zbiorowe pracy	—    ustalenie odpowiednich zasad zatrudniania i organizacji czasu pracy, wynagradzania pracowników —    kreowanie właściwych formy płac
Regulaminy pracy	— utrzymanie dyscypliny pracy
Instrukcje dotyczące funkcjonowania stanowiska pracy	—    przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy —    przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych —    organizowanie stanowisk pracy z uwzględnieniem zasad ergonomii
Filozofia pracy w przedsiębiorstwie	—    kształtowanie odpowiednich postaw pracowników wobec pracy —    włączanie bezpośrednich wykonawców w proces zarządzania 1 —    współodpowiedzialność wykonawców za efekty swojej pracy 1
Formy organizacji pracy	—    wzrost efektywności pracy —    integracja załogi —    współdecydowanie o działalności na własnym stanowisku pracy —    wzrost wynagrodzeń
Sposoby przydziału I rozliczania z zadań	1 - odpowiednio duże i równomierne obciążanie pracowników 1 pracą