311 (7)

MN, które są trudno rozpuszczalne w austenicie. Również aluminium należy do składników silnie rozdrabniających ziarno stali, gdyż tworzy drobne wydzielenia azotków, przechodzące do roztworu dopiero powyżej ok. 950°C. Jedynie mangan i bor zwiększają skłonność austenitu do rozrostu ziarna. Dlatego stale manganowe są wrażliwe na przegrzanie i dla zapobieżenia temu wprowadza się do nich mikrododatki pierwiastków węglikotwórczych — zwykle wanadu lub niobu.

14.13. |aki jest wpływ pierwiastków stopowych na kinetykę przemiany przechłodzonego austenitu?

Kinetykę przemiany przechłodzonego austenitu charakteryzują wykresy CTP (czas — temperatura — przemiana) sporządzane w warunkach izotermicznych lub podczas chłodzenia ciągłego. Pozwalają one m.in. na określenie szybkości przemiany przy różnych temperaturach. Pierwiastki stopowe rozpuszczone w austenicie mogą wpływać na przemianę austenitu w dwojaki sposób:

-    przesuwając krzywe początku i końca przemiany w prawo,

-    zmieniając charakter krzywych początku i końca przemiany.

Wszystkie pierwiastki stopowe rozpuszczone w austenicie, z wyjątkiem kobaltu, zwiększają okres inkubacyjny austenitu, czyli jego trwałość, przesuwając krzywe początku i końca przemiany w prawo (rys. 14.5a). Jednocześnie pierwiastki o dużym powinowactwie do węgla (Cr, W, Mo, V, Ti) oprócz zwiększania trwałości austenitu zmieniają, przy większych zawartościach, charakter krzywych początku i końca przemiany (rys. 14.5b).

na rozmiń

iłonnośćzms :enia szjitter. utrudnia ip!: y dyspersyjne £ żalnych vms ani. Pieraasic lt, krzem, ipto niast WJ^JTfptTT; iu, wolframu ft. item powinonoi 4 węgliki MC: c

hi 14.5. Schemat wpływu pierwiastków stopowych na kinetykę izotermicznej przemiany ^austenitu (A.P. Gulajew)

311