27 (444)

aktywność enzymu maleje. Krew, mocz, ślina, sok żołądkowy, trzustkowy, kał, inne płyny ustrojowe mają swoje prawidłowe pl I Odchylenia wskazują natomiast na różnego rodzaju nieprawidłowo ści funkcjonowania organizmu.

1.3. Roztwory buforowe, definicja, przykłady, bufory organizmu, mechanizm działania, pojemność buforowa, oblicza nie pH roztworów buforowych

Roztwory buforowe są to mieszaniny:

a)    słabych kwasów i ich soli z mocną zasadą,

b)    słabych zasad i ich soli z mocnym kwasem,

c)    soli kwasów wieloprotonowych o różnej rzędowości,

d)    inne.

Charakterystyczną ich właściwością jest to, że nie zmieniają wy raźnie wartości pH, mimo wprowadzenia do nich mocnych kwasów, mocnych zasad lub ich rozcieńczania. Roztwory buforowe odgrywa ją ważną rolę w organizmach żywych, utrzymując stałe pH płynów ustrojowych.

Przykłady roztworów buforowych i ich działanie (wiązanie jonów wodorowych i wodorotlenowych):

1. Bufor octanowy - mieszanina kwasu octowego i octanu sodu, czyli zgodnie z teorią protonową składający się ze słabego kwa su CH3COOH i sprzężonej z nim zasady CH₃COCT :

II,. I l( )| I / Cl l_:tCOO +

H^+	CH3COONa—	CH3COO" f
OH"	z zasady	H^+

z kwasu

H?0

r

CH3C00H

1 1 ||,COOH + OH"-+CH₃COO“ + h₂o

i m |,u |u dalszych cząsteczek    powstaje słaby elektrolit

mii ..-.kompensująca ubytek

jłiiihw 11'

,ii uMailii buforowego po dodaniu mocnego kwasu, czy mocnej . idy piaklycznie równa się wyjściowemu, gdyż tylko nieznacznie miimiiik nię stosunek stężeń składników buforu.

Itutor amoniakalny złożony z wodorotlenku amonu i chlorku mionu, tzn. ze słabej zasady NH₄OH (NH_{3 aq}) i sprzężonego nltj kwasu NH₄⁺:

.......... NH4OH^t-NH4^+ +	OH"	nh4ci-^	nh4^+
	H^+	z kwasu	OH"

+ cr

z zasady

H₂0

NH4OH

I I NI I4OH + h⁺-*-nh₄⁺ + h₂o

działanie jak wyżej    powstaje słaby elektrolit

t Mi (for wodorowęglanowy - główny układ buforowy stabilizujący pH płynów pozakomórkowych, składający się z kwasu węglowego 1 "/odorowęglanu sodu (w osoczu krwi stosunek ilościowy składni-1' >w odpowiednio 1:20). Sprzężoną z kwasem węglowym, a raczej < ().■ zasadę - stanowią jony HC0₃^- pochodzące z soli:

59