272 (34)

Ryc. 120. Nawisy szkliwa nad ubytkiem próchnicowym w zębinie.

ubytku dokonuje się wstępnie wyboru materiału wypełniającego, który koryguje się ostatecznie po zakończeniu oczyszczania ubytku.

II. Zarys ubytku

Przez zarys rozumie się linię zamkniętą, ograniczającą wlot (wejście) ubytku, przechodzącą łagodnie w poszczególne odcinki. Po zakończeniu leczenia linia zarysu stanowi linię styku materiału wypełniającego ze szkliwem (styczność brzeżna). Według klasycznych zasad Blacka przebieg zarysu jest stały dla poszczególnych klas ubytków i podyktowany tzw. poszerzeniem zapobiegawczym (extension for prevention), czyli włączeniem do zarysu aktualnie zdrowych, ale podatnych na próchnicę miejsc. Takie postępowanie miało zapobiegać powstawaniu próchnicy wtórnej. Jednakże praktyka wykazała, iż żaden materiał wypełniający nie przylega idealnie szczelnie do ścian ubytku i dlatego nie chroni przed próchnicą wtórną, jeśli nie jest przestrzegana higiena jamy ustnej. Współczesna stomatologia dąży do oszczędnego usuwania zdrowych tkanek i dlatego uzależnia się zasięg zarysu ubytku przede wszystkim od rozmiaru ogniska próchnicowego. Stosowanie poszerzenia zapobiegawczego jest powszechnie krytykowane. U pacjenta podatnego na próchnicę z ubytkiem na powierzchni żującej wypełnia się go amalgamatem lub kompozytem, a otaczające bruzdy zabezpiecza lakiem szczelinowym. W dłuższym czasie takie postępowanie jest bardziej skuteczne od poszerzenia zapobiegawczego.

W ubytku klasy II powstaje kwestia nadania mu zarysu na powierzchni stycznej bardziej dostępnego dla zabiegów higienicznych przez wyprowadzenie zarysu ubyt-

Ryc. 121. Związek zarysu części stycznej ubytku z rodzajem niszy międzyzębowej: a - nisza szeroka — ściany boczne bliżej środka powierzchni stycznej; b — nisza wąska — ściany boczne bliżej krawędzi językowej i przedsionkowo-stycznej.

272