326 327 (4)

przy tym napięcie sprzężenia zwrotnego jest wprost proporcjonalne do prądu wyjściowego l_wyj.

Możliwa jest również kombinacja tych sposobów odprowadzania energii sygnału, przy którym napięcie sprzężenia zwrotnego ma dwie składowe: jedną proporcjonalną do napięcia wyjściowego, a drugą proporcjonalną do prądu wyjściowego (rys. 7-3c). Takie sprzężenie nazywa się sprzężeniem mostkowym lub mieszanym w stosunku do wyjścia.

Rys.

7.4. Sposoby wprowadzenia sprzężenia zwrotnego a — szeregowe sprzężenie zwrotne; b — równolegli- sprężenie zwrotne; c — mieszane (mostkowe) w stosunku do wejścia sprzężenie zwrotne

Obwody wzmacniacza często są bardzo złożone i trudno jest wówczas określić, który z wymienionych sposobów odprowadzania energii sygnału został zastosowany w rozpatrywanym układzie. W celu rozwiązania tego zadania należy w myśli najpierw przerwać obwód obciążenia, a potem zewrzeć obciążenie. Jeżeli przy przerwaniu obwodu obciążenia napięcie sprzężenia zwrotnego nie znika zaś znika przy zwarciu, to w układzie zastosowano sprzężenie zwrotne napięciowe; jeżeli napięcie sprzężenia zwrotnego znika przy przerwie w obwodzie obciążenia, a nie znika przy zwarciu, to w układzie zastosowano sprzężenie zwrotne prądowe. Jeżeli natomiast napięcie sprzężenia zwrotnego pozostaje przy przerwie w obwodzie obciążenia oraz przy zwarciu, to w układzie znalazło zastosowanie mieszane w stosunku do wyjścia sprzężenie zwrotne.

Jeżeli . sygnał sprzężenia zwrotnego jest doprowadzany do obwodu wejściowego szeregowo ze źródłem sygnału (rys. ?-4a), to sprzężenie nazywa się szeregowym sprzężeniem zwrotnym. Jeżeli to sprzężenie jest wprowadzane równolegle do źródła sygnału (rys. 7-4b), to sprzężenie nazywa się równoległym sprzężeniem zwrotnym. Istnieje również mieszany sposób doprowadzania sprzężenia zwrotnego do obwodu wejściowego (rys. 7-4c), zwanego mieszanym lub mostkowym w stosunku do wejścia sprzężeniem zwrotnym.

W celu określenia, który ze sposobów wprowadzania sprzężenia zwrotnego znalazł zastosowanie wystarczy w myśli przerwać obwód źródła sygnału, a następnie zewrzeć źródła Jeżeli napięcie sprzężenia zwrotnego nie jest doprowadzane do wejścia przy przerwie obwodu źródła sygnału, a jest doprowadzane 'przy jego zwarciu, to w układzie zastosowano szeregowe sprzężenie zwrotne. Jeżeli napięcie sprzężenia zwrotnego jest do-

prowadzane do wejścia przy przerwie w obwodzie źródła sygnału, a nie jest doprowadzane przy jego zwarciu, to w układzie znalazło zastosowanie równolegle sprzężenie zwrotne. Jeżeli natomiast napięcie sprzężenia zwrotnego jest doprowadzane do wejścia zarówno przy przerwie, jak i przy zwarciu źródła sygnału, to w układzie zastosowano mieszane w stosunku do wejścia sprzężenie zwrotne.

7.2. WPŁYW SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO NA WŁASNOŚCI WZMACNIACZA

7.2.1. Współczynnik wzmocnienia

Przeanalizujmy wpływ sprzężenia zwrotnego na podstawowe parametry wzmacniacza — współczynnik wzmocnienia, zniekształcenia nieliniowe i zakłócenia, stabilność wzmocnienia, oporności wejściową i wyjściową oraz charakterystyki: częstotliwościową, fazową i przejściową.

W celu określenia wpływu sprzężenia zwrotnego na współczynnik wzmocnienia wykorzystamy układ szeregowego napięciowego sprzężenia zwrotnego (rys. 7-5). W celu uproszczenia ana-lizy załóżmy, ze oporność wejściowa wzmacniacza jest nieskończenie duża, a więc prąd wej-ściowy jest równy zeru. Niech _r__l—L_y° b źródło sygnału dostarcza na Ć\ yj **

wyjściu (zaciski ad) napięcie si- -5-,

nusoidalne 0 o stałej amplitudzie i częstotliwości, a wzmacniacz niech będzie układem ściśle liniowym (linearnym). W tych warunkach na wyjściu wzmacniacza i na wyjściu obwodu sprzężenia zwrotnego pojawi się napięcie sinusoidalne i 0,_o w przypadku ogólnym przesunięte w fazie w stosunku do O ze względu na istnienie w układzie oporności biernych (reak-tancji).

Współczynnik wzmacniacza bez sprzężenia zwrotnego k_u oraz współczynnik sprzężenia zwrotnego ft określone są w tym przypadku zależnością:

tJwyl ' J~7    0

	|-0— c
		fi

Rys. 7.5. Wpływ sprzężenia zwrotne-go na współczynnik wzmocnienia

HI

O—-T

k_u —

Ovt) ’    ¹    Urny i    ¹ “

gdzie — napięcie na wejściu wzmacniacza. Stąd

U,_P = ftk_u U_wti

(7.1)

(7.2)

327