27 (602)

29

Organiczne składniki komórki

Różnorodność związków organicznych

Najprostszymi związkami organicznymi są połączenia składające się z węgla i wodoru. Choć nie odgrywają większej roli w metabolizmie komórek, to atomy wodoru mogą być zastępowane przez inne podstawniki, nazywane grupami funkcyjnymi. Mają one zdolność do tworzenia jonowych lub wodorowych wiązań z innymi cząsteczkami.

Związki organiczne występujące w komórkach mogą być zbudowane z tysięcy atomów tworzących makrocząsteczki. Są to często polimery zbudowane z połączonych ze sobą małych cząsteczek, jednego lub niewielu rodzajów, nazywanych monomerami.

W wyniku reakcji kondensacji monomery łączą się ze sobą. Kondensacji towarzyszy zwykle odłączenie cząsteczki wody. W taki sposób powstają: □ wiązania peptydowe w cząsteczkach peptydów i białek:

R

monomer

(aminokwas)

H

monomer

(aminokwas)

□ wiązania glikozydowe w cząsteczkach di-, oligo- i polisacharydów:

monomer ^ q monomer (cukier prosty) ² (cukier prosty)

□ wiązanie estrowe w cząsteczce tłuszczu (lipidu):

H

r----------------I

H-	-c		-o:h	i::~	-oc-	(CH2)„CH3
H-	-c-		0:H ,	1 ho;	-oc-	(ch2)„ch3
H-	-c-				-oc-	- (CH2)„CH3

glicerol    H₂0    kwas tłuszczowy

Rys. 18. Rodzaje wiązań w cząsteczkach białek, cukrów złożonych i lipidów