33 (316)

.

Tempo- szybkość, z jaką dokonują się w toku rozwoju różnorodne zmiany v Rytm- stopień regularności zachodzenia tych zmian w czasie, ich równomierność lub nierównomiemość <:• Różnice tempa i rytmu rozwoju między Judźmi uwydatniają się od wczesnego dzieciństwa

„ l o.,

*:♦ Retardacja- ogólnie zwolnione tempo rozwoju o podłożu biologicznym lub środowiskowym np. na skutek okołoporodowych urazów CUN lub niedoboru bodźców zewnętrznych

❖ Akceleracja- różnice w tempie rozwoju między pokoleniami, akceleracja w sensie generacyjnym została najpierw opisana przez antropologów (trend sekularny) np. akceleracja rozwoju somatycznego, akceleracja inteligencji, rozwoju umysłowego; uwarunkowania genetyczne i ekologiczne

4. Wybrane systemy periodyzacji rozwoju ❖ Tradycyjne podziały stadialne na przykładzie:

1.    Luckeya (połączenie fizjologicznych i psychicznych aspektów rozwoju dzieci i młodzieży, wyodrębnienie 3 głównych funkcji psychkswyrii- intelektu, uczucia i woli)- 2 okresy, w każdym kolejno stadium wzruszeniowości, woli i intelektu; przecież i tak się tego nikt nie nauczy...

2.    Claparede’a- 3 stadia- nabywania i eksperymentowania, organizowania i wartościowania, produktywności (wytwórczości), 6 okresów

♦> Nowsze periodyzacje, odnoszące się do całego życia ludzkiego:

1.    ogólny model poznawczo- rozwojowy Commosa i Richardsa (kontynuacja myśli Piageta)- od operacji pierwotnych do paradygmatycznych [ tabelka na stronie 235]

2.    Pascual- Leone- podstawą tej periodyzacji jest teoria operatorów konstruktywnych; stadia:

-    późne stadium formalne 17-25r.ż.

-    stadium przeddialektyczne 25-35r.ż.    --    —

-    stadium dialektyczne 35-55r.ż.

-    stadium operacji transcendentalnych 55-75r.ż.

Rozdział 11.Metodologiczne problemy badania procesów ro/.woju.

dymensjonalizacja procesów dla celów badawczych.

■^psychologia rozwojowa pozostająca pod wpływem nauk przyrodniczych ma charakter idiograficzny, tzn: badacze próbują zebrać jak najwięcej obserwacji zachowania się dzieci w różnym wieku, wyjaśnienie sposobu dokonywania się zmian pozostało na dalszym planie, co nie pozwala na głębsze wmknięcie w istotę zmian i procesów rozwojowych,

*zmiany rozwojowe występują w różnych dziedzinach, dla celów naukowych dokonuje się dymensjonalizacji: analizy rozmaitych wymiarów zmian rozwojowych(inteligencji, zdolności poznawczych, postawy, cech osobowości), wymiary    ' te łączą się wzajemnie( cechy jednego z nich rzutują na cechy drugiego), umożliwia wyodrębnienie dziedzin zachowania, które obserwuje się niejako odrębne, np.: sfera percepcyjna ; - - .

* model warstwicowy Lewina: a) uwzględnia rozbudowę psychiki człowieka w czasie L w różnicowanie i struktuiyzowanie przestrzeni życiowej( odpowiada to współczesnym koncepcjom ekologicznym)

łę"-    •    •    . -*>►    ‘

EL Podstawowe podejścia b ad a wcze..T •zmiana rozwojowa jest to różnica w stanie danego obiektu lub -2. aspekty czasu wyjęciu metodologicznym:--—¹--———¹ⁱ