381 (8)

19 Pływy 381

W dynamicznej teorii pływów, pływ traktuje się jako falę wymuszoną o własnych drganiach, w zbiorniku o wymiarowych kształtach i głębokości. Okazuje się bowiem, że ważną rolę w kształtowaniu i przemieszczaniu się fali pływowej odgry wa rezonans hydrodynamiczny danego akwenu. Stąd w poszczególnych akwenach mogą pojawiać się składowe pływów wyższych rzędów. Dość skomplikowane zagadnienie pływu nadal nie doczekało się zbudowania pełnego modelu teoretycznego, ze względu na znaczną ilość czynników wpływających na pływy. Szczególnie skomplikowane jest uzyskanie wielu danych obserwacyjnych na morzach i oceanach.

19.3. Siły wzbudzające pływy

Gdyby Ziemię pokrywała płynna masa, jej powierzchnia przybierałaby kształty powierzchni stałego potencjału „efektywnego pola”, będącego sumą pól następujących sił:

1)    siły grawitacji ziemskiej.

2)    siły bezwładności odśrodkowej, związanej z wirowym ruchem Ziemi wokół własnej osi,

3)    siły grawitacji księżycowej,

4)    siły bezwładności odśrodkowej związanej z ruchem Ziemi wokół wspólnego środka masy obu ciał.

Podobne rozumowanie można przeprowadzić ze Słońcem.

Kształt powierzchni stałego potencjału zależy od sił (l) i (2), zaś sumaryczny efekt działania sił (3) i (4) nazywa się siłami pływotwórczymi.

Zgodnie z teorią statyczną pływów zakłada się, zgodnie z prawami Newtona, że ciała niebieskie przyciągają się wprost proporcjonalnie do ich mas, a odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu średnich odległości ich środków mas. Znany wzór ma postać:

(G ■ ni | • nu)

[m/s²]

(19.3)

gdzie:

F_k    - siła grawitacji,

»fi, m₂ - masy ciał,

G    — stała grawitacyjna,

r    - odległość między środkami mas.

Krążący po orbicie wokół Słońca układ Ziemia-Księżyc jest w ciągłym ruchu w stosunku do środka masy układu Ziemia-Księżyc, co powoduje, że na każdy punkt Ziemi działa również siła odśrodkowa, wyrażona wzorem:

119-4)

F_lt=af r_m m [m/s²]