38 (324)

Koszty pracy maszyn leśnych

2.12. Eksploatacyjny czas pracy maszyny

Eksploatacyjny czas pracy maszyny obejmuje efektywny czas pracy, czas pomocniczy, czas obsługi technicznej, czas usuwania usterek, czas przejazdów transportowych, czas codziennej obsługi technicznej maszyny, a także czas odpoczynku, obejmujący czas przeznaczony na odpoczynek i potrzeby fizjologiczne operatora maszyny.

Do czasu obejmującego użytkowanie maszyny należy doliczyć także straty czasu powstałe z przyczyn niezależnych od danej maszyny.

W tab. 14 przedstawiono schemat klasyfikacji czasu pracy zgodny z normą BN-76/9195-01

[1].

Czas pracy przeznaczony na wykonanie zadań, tzw. operacyjny czas pracy, stanowi zazwyczaj 70% czasu trwania całej zmiany roboczej. Obejmuje on czas efektywny, podczas którego maszyna wykonuje czynności nie powodujące przerwania procesu technologicznego (np. czas ścinki, okrzesywania, przerzynki, załadunku itp.) oraz czas pomocniczy, obejmujący przejazdy jałowe w miejscu pracy, nawroty itp., gdy proces technologiczny zostaje przerwany. Czas efektywny stanowi zazwyczaj 50% czasu zmiany roboczej.

Tab. 14. Schemat klasyfikacji czasu pracy [1]

Kategoria czasu

To8	To7	To4	To2
				Ti	Czas efektywny
		§ s N	Czas pracy			t2,
			operacyjny	t2	Czas pomocniczy	T22
						T23
	&	CC N O				t3,
'57	S N	O	t3	Czas obsługi technicznej		T32
o a c	CZ) CS N O	rO O Pi				T33
0 M >> U 1 <Z5	ją		t4	Czas usuwania usterek		T«
	W) O					T42
		Ts	Czas odpoczynku
N u		Tfi	Czas nrzeiazdów transnorfowvch			Tći
						t62
		t7	Czas codziennej obsługi technicznej maszyn towarzyszących
						Tgi
	t8	Straty czasu z przyczyn niezależnych od badanej maszyny				t82
						T83

Ti - czas efektywny - czas, w ciągu którego maszyna obrabia lub przetwarza (zgodnie z przeznaczeniem) przedmiot pracy, a jej zespoły robocze znajdują się pod obciążeniem. Czas efektywny obejmuje czas zużyty na nawroty lub wyładunek materiału, jeżeli czynności te nie powodują przerwania procesu technologicznego wykonywanego przez maszynę.

38