3 (1228)

OPIEKA V

Program Matki Kangurzycy

Program Matki Kangurzycy to promyk nadziei dla milionów wcześniaków z niedowagą na całym świecie.

HECTOR MARTI NEZ GOMEZ, EDGAR REY SANABRIA, CATHERINE M. MAROUETTE

We wrześniu 1979 roku w Instytucie Matki i Dziecka w Bogocie (Kolumbia) doktorzy Gomcz i Sanabria rapoczątkowali zmiany w tradycyjnej opiece nnd wybranymi noworodkami z niedowagą; zarówno wcześniakami, jak i zbyt małymi w stosunku do swojego wieku. Program nazwano Mądre Canguro czyli Matka Kangurzyca. Nazwa zaczerpnięta została ze sposobu, w jaki matki na wzór torba-czy noszą swoje niemowlęta po opuszczeniu Instytutu.

Od roku 1979 do 1990 noddano programowi kanguxzvcy 2612 noworodków z niedowagą (poniżej 2000 g.). W programie tym dzieci opuszczają po urodzeniu szoital ze swoimi matkami najwcześniej jak to tylko możliwe, pod warunkiem, że noworodki te są w bezpiecznym stanie klinicznym, niezależnie od wagi. Kiedy są już w domu, matka oczustanme nosi niemowlę w pozycji pionowej - pod ubraniem i bezpośrednio między piersiami. Przed ostatecznym opuszczeniem szpitala (nie później jednak niż dwa dni po porodzie) matki objęte programem specjalnie się szkoli w zakresie opieki nad niemowlętami. W programie tym podkreśla się, że karmienie piersią jest jedynym sposobem odżywiania się w pierwszych kiTkn miesiącach życia dziecka.

Nauka matek i badania niemowląt, które opuszczają szpital. są kontynuowane w przyęhodni przyszpitalnej.

Program Matki Kangurzycy powstał jako praktyczny odzew na zbytnią ciasnotę, częste infekcje, błędne diagnozowanie oraz niezwykle dużą śmiertclnośó noworodków z niedowagą, jaką zaobserwowano w końcu lat siedemdziesiątych.

Program ten nic powstał jako kontrolowany eksperyment. Stworzony został raczej w wyniku połączenia kilku wniosków wyciągniętych przez pediatrów Instytutu Matki i Dziecka, wynikających z ich wnikliwych obserwacji.

Program w formie, jaką zainicjowano w Bogocie, został powszechnie uznany jako oferujący alternatywę dla wysoce stechnologizowanej opieki, szczególnie w krajach rozwijających się. W programie matka, a nie szpital jest najważniejszą opiekunką niemowlęcia z niedowagą (pod warunkiem jednak, żc jest ono w bezpiecznym stanic klinicznym). Jak potwierdzają osoby postronne, twórcy programu nic uważają, że ich alternatywa jest wyjściem optymalnym dla wszystkich noworodków z niedowagą. Widza go raczej jako opcję dla tych, którym uda się przeżyć zagrożenia kilku pierwszych dni życia.

Doświadczchia programu z Bogoty są już teraz wykorzystywane w różnych miejscach na święcie, m.in_ w* Państwowym Instytucie Matki i Dziecka w Limie (Peru) oraz szpitalu w Sdndcrborg w Danii. Poniższy raport ma za gadanie opisać założenia Programu Matki Kangurzycy w Bogocie, wskazać jego najważniejsze elementy i cele.

Główne elementy Programu Matki Kangurzycy

—    Wczesny wypis ze szpitala noworodków z niedowagą, w bezpiecznym stanic klinicznym - niezależnie od wagi.

—    Karmienie wyłącznie piersią jako jedyne źródło pożywienia i ochrony w pierwszych miesiącach życia.

—    Pozycja kangura - zapewniająca ciepło, matczyną miłość i stymulację, ułatwiająca i zapewniająca bezpieczeństwo podczas karmienia piersią.

—    Nauczenie matki sposobu opieki nad niemowlęciem z niedowagą.

—    Okresowa kontrola noworodka dla rejestrowania przyrostu wagi noworodka i instruktażu matki.

Cele

—    Zwiększenie szans przeżycia dla noworodków z niedowagą, w sytuacji ograniczonego dostępu do zaplecza technicznego.

—    Jak najwcześniejsze stymulowanie więzi między noworodkiem a'matką.

—    Humanizacja wewnątrzszpitalnej, intensywnej opieki nad noworodkiem z niedowagą.

—    Zachęcenie matek do tego, by byty głównymi opiekunkami niemowląt.

—    Mądre użycie dostępnych środków technologicznych, szczególnie w sytuacjach, kiedy są one trudno dostępne.

—    Zmniejszenie czasń i kosztów hosoitalizacjL Doskonalenie programu

Instytut Matki i Dziecka jest obecnie instytucją samodzielną, ale przed rokiem 1980 służył jako oddział położniczy i pediatryczny Szpitala San Juan dc Dios,^- będąc tym samym jedną z największych państwowych jednostek położniczych w Bogocie. Usytuowany jest w biedniejszej, południowej części Bogoty i duża liczba noworodków z niedo-' wagą ma wyraźny związek z rodzajem pacjentek, jakim Instytut ten służy. Matki, które rodzą w szpitalu, pochodzą najczęściej ź piższej grupy społecznej, często są niedożywione i mają niewystarczającą opiekę prenatalną Co więcej, w latach osiemdziesiątych Instytut Matki i Dziecka zmienił swój status, z ogólnopołożniczcgo stał się instytucją skoncentrowaną -r-łindnir-n na leczeniu przypadków połcżiiczych wysokiego ryzyka.

Przejście Instytutu Matki i Dziecka do bardziej wyspecjalizowanego poziomu spowodowało zmniejszenie ogólnej liczby urodzin w tym szpitalu w Infnrb 1979 i 1987 z około 21C00 do

10

PIELĘGNIARKA I POŁOŻNA 9, 1995