403 (3)

O R U D A c m

S«4

żelaza surowego	fryszuią	cetnarów 32, wypalając na to	węgli 22. iiibeU;,
albo na Cotnar ła:		. Na każdy raz. ptzewarzaią żt	lara surowego ce-
tnar, albo półton		Zuzcl z iskrami tak obficie
wie cały komin ;	:atyka.	W fryszerce , \v- którey blachy	do pobielania ku-’
ią., pod miot raz<	em podltł	adaią 70. albo go. Sztuk , z kt	órych każda waży
pół funta, tamże	na tydzi	.en wypalają węgli 90.' kiibelt.

Około Miasta WeSisjurgenaed widziałem fryszetki, w których zaprawę iak gdzie indziey daią z blach grubych żelaznych; z tych naydalsza formy iest naygrubsza. Zaprawa iest głęboka na g. calów, długa na 5. ćwierci łokcia , szeroka na łokieć 1. Formę miedzianą aoniczną , którą wiatr w piec wieie, daią bardzo pochyło. W pomitnioncy fryszcrcc , w tygodniu

§. XVIII.

0 topieniu rudy, i fyszomniu surowcu w Czechach.

W Czechach rudy tnaią wielo gatunków; około Lodebleir, w Braun-sumjt iest ruda czarniawa dobra. Przeciwnie ruda w Ststgmb, iest czerwona nie dobra. \V Kurin biorą ziemię, którey zamiast kamienia wapiennego używają. Buda, którą biorą około Mustelberg, iest czerwona, około holtz. Stein czarniawa , przy Silberbohm prawie brunatna. Około Mit te i berg czerwieni się, około Stolberg ruda iest różnego gatunku,

W pewney górze marmurowej’ , łamią rudę żelazną ; przed kilku lat, było iey tam gatunków 12 ; teraz zaś ile iey iest niewiem. Rudy Czeskie według szczególnych przymiotów, w różnych czasach przepalaią , co iest; iedną przepalaią przez godzin 24, inną przez godzin. 48 , inną. przez tydzień }• inną raz , inną kilka razy. Rudy octan* wydaie żelaza od funtów 30. aż do 60, lecz to tylko w Powiecie Blanck&ihnrikUn.

dąca,	iest ,podobn	a do benuaista albo scbktn ,	, zowią	ią Gl.ukofjf' albo Biut-
Stein ;	zdaie się , iż,	owa ruda iest z prąteczkót	v złożo	na. Oprócz tego , w
iaskinii	ich pomicnio	ney góry, znayduie się ruda, kt		ora po bokach iaskiń
wisi,	nakszcnłt szoplów' u dachów pod czas. n		irozu w	isząćych. Dół, ż któ-
rego I		owią Obersttege , w innych.	częścią;	:fo teyże samey góry,
znaydu	ją sig kawałł	ń i warszty rudy hardzo i	aogatey.	Przewożą rudę da
		•U
Oprócz wspon		mionych dołów' wiele iest	innych ,	, w których różną ru-
dę biorą. Rudy zwaney Glcsiyft' eetnar daje			żelaza	od funtów 40. aż do
50; i«	:sc inna nida	z kawałków kubicznych z	łożona	, eetnar ostatniey ru
dy , dt	ue żelaza od	fontów 30, aż do 40.	Inna ru	da iest biała , która z
cetnara	1 wydaie żela	za 14. albo. 15. fontów.	W Cze	chach niekiedy 10. al-

Zuayduie się w Czechach góra Uberin, długa na ćwierć miliwysoka na pół ćwierci mili, w tey znayriuie się kamień łupny ciemno-sznry. W części owey góry północno-zacbodowey, są warszty rudy miedzianey 5 war-, azty względem siebie są równoległe. W jaskiniach teyże góry , znayduie się ruda brunatna, zniięszana z gliną, czerwoną. Ruda w owcy górze bę-