40 (238)

Stalowe płytki są sztywniejsze od płytek z innych materiałów ze względu na duży moduł sprężystości. Ich odkształcenia również pod wpływem obciążeń będą mniejsze.

Dobre funkcjonowanie łożyska jest uzależnione od ilości i temperatury smaru i sposobu doprowadzenia jego na powierzchnie ślizgowe. W łożyskach o dużym obciążeniu cieplnym smar musi być chłodzony, gdyż tylko on może być użyty do odprowadzania ciepła. Doprowadzany musi być w wystarczających ilościach na krawędzie dopływu płytek. W przypadku małych ciśnień smaru w wirach powstających między płytkami w szybkobieżnych łożyskach występuje kawitacja, wskutek czego smar dostający się na powierzchnie płytek zawiera pęcherzyki gazowe, któro powodują urywanie się filmu. Zapobiega się temu doprowadzając smar na krawędzie płytek rurkami zaopatrzonymi w dysze. Intensyfikacja #-miany gorącego smaru przywierającego do powierzchni ślizgowych na świeży ochłodzony, prowadzi do podniesienia nośności i pewności ruchu łożyska. Decydujący wpływ na nią mają: sposób doprowadzenia smaru na krawędzie płytek oraz ich profil. Łożyska oporowe turbin parowych i gazowych pracują w szczególnych warunkach. Spotyka się w nich prędkości obwodowe do 70 m/s, a nawet większe. Powodują one powstawanie wielkich ilości ciepła nawet przy znikomo małych współczynnikach ftr-cia. Ponadto ciepło przenika do łożyska z sąsiednich gorących części maszyny. Całkowite ciepło, które należy odprowadzić z łożyska da się w przybliżeniu wyliczyć, a z niego konieczny wydatek oleju chłodzącego.

W praktyce jednak rurociągi i przejścia dla oleju są konstruowane na znacznie większy przepływ. Równocześnie są przewidziane środki do zredukowania przepływu do ilości aktualnie potrzebnej, ustalonej na próbie;

W niektórych typach łożysk chłodzenie oleju odbywa się drogą naturalnego przechodzenia ciepła poprzez korpus łożyska i wał do otoczenia. W innych chłodnica oleju jest umieszczona wewnątrz korpusu łożyska, j

Najwygodniej jest umieścić ją poza łożyskiem. Tak zwykle dzieje się w maszynach, gdzie oprócz łożyska oporowego z wspólnego obiegu jest smarowanych więcej łożysk.

11.8. Rodzaje łożysk tocznych i ich budowa

Łożyska toczne są elementami maszynowymi, których konstruktor na ogół nie konstruuje. Są one masowym produktem wyspecjalizowanych,zakładów. Sprawą konstruktora jest poznać rodzaje łożysk tocznych, zakres zastosowania, warunki prawidłowego działania, montażu i eksploatacji, aby umieć je dla danego celu jak najlepiej wybrać i przez odpowiednią konstrukcję ich obudowy i smarowania układu zapewnić im właściwe warunki pracy. Zaletami ich w stosunku do łożysk ślizgowych są: a) znacznie mniejsze tarcie w chwili początku ruchu i mały wpływ prędkości obrotowej na tarcie,

414