42 43 (27)

42 • Antikleja

wodu walczący z nim —> Herakles, który przybył po złote jabłka -> Hesperyd, nie mógł go pokonać. Dopiero gdy uniósł A. w powietrze i złamał mu kręgosłup, olbrzym oderwany od ziemi natychmiast stracił siły, Herakles zdołał go wtedy udusić, a żonę jego, Tingę, posiadł. Z tego związku urodził się syn Sofaks, założyciel miasta Tingis (nazwanego na cześć jego matki). • Wizerunek A. pozostał m.in. na malowidłach wazowych.

Antikleja, matka -»Odyseusza, żona —> Laertesa, córka —»Autolikosa. Patrz także Perifetes.

Antinoos, syn Eupejtesa z Itaki. Jeden z najwytrwalszych zalotników -»Penelopy. Próbował zabić syna —> Odyseusza, -»Telemacha, roztrwonił majątek Penelopy. Został zabity przez Odyseusza podczas walki z zalotnikami; strzała z tuku przebiła mu szyję, gdy podnosił do ust puchar, ucztując w królewskim pałacu. Patrz także Laertes.

Antiopa, ¹ królowa —»Amazonek, wzięta do niewoli przez -> Heraklesa, w czasie jego wyprawy po złoty -> pas -» Hippolity. Poślubiona w Atenach przez —»Tezeusza, co było przyczyną najazdu Amazonek na Attykę. Walki toczyły się w samych Atenach, gdzie Amazonki rozbiły obóz na Areopagu. A. z Tezeuszem wyruszyła przeciwko swym dawnym towarzyszkom i zginęła w walce. Synem A. i Tezeusza był -» Hipolit. ² Inna A. była córką boga rzeki —»Asoposa (jedna z wersji podaje, że była ona córką króla Teb —»Nykteusa) i kochanką -»Zeusa, który przybrawszy postać -> satyra, uczynił ją matką bliźniaczych braci: muzyka i poety —»Amfiona oraz siłacza Zetosa, późniejszych królów Teb. Wówczas uciekła, obawiając się gniewu ojca, który w rzeczywistości z rozpaczy zabił się, powierzając opiekę nad A. bratu i jego żonie -» Dir-ke, królowej Teb. A. urodziła synów w lesie i pozostawiła ich pasterzom. Wracającą do Teb uwięziono na rozkaz Dirke. Gdy synowie A. stali się młodzieńcami, uwolnili i pomścili matkę, przywiązując Dirke do rogów rozszalałego byka. Scenę tę przedstawia słynna grupa -> Byka Farnezyjskiego.³ Była także A., małżonka macedońskiego króla Pierusa, który swoje dziesięć córek nazwał imionami —»muz. Wezwały one muzy do współzawodnictwa w śpiewie, zostały pokonane, a za karę bogowie zamienili je w sroki. • Mit o A. był tematem niezachowanych tragedii Eurypidesa, Liwiusza Andronika i Pakuwiusza. Wcześniej A. występowała w jedenastej pieśni -> Odysei Homera. Na malowidłach wazowych iw rzeźbach najczęściej przedstawiano A., żonę Tezeusza.

Antygona,¹ córka króla Teb -»Edypa i -» Jokasty. Siostra —»Ismeny, —» Polynejkesa i Eteoklesa. Za pogrzebanie Polynejkesa (który zginął w pojedynku z własnym bratem, walcząc o władzę) wbrew zakazowi -» Kreona panującego wówczas w Tebach, A. została żywcem zamurowana w grobowcu przodków, -> Labdakidów. Tam A. popełniła samobójstwo, wieszając się. Jej narzeczony ->Hajmon, syn Kreona, z rozpaczy zabił się, wbijając miecz w piersi. Ze śmiercią syna nie mogła pogodzić się -*² Eurydyka, jego matka, która również popełniła samobójstwo. Wieszczek —»Tejrezjasz upomniał władcę Teb, że rozgniewał bogów takim postępowaniem z ciałem Polynejkesa i skazaniem jego siostry na śmierć. Z obawy przed zemstą bogów Kreon zdecydował, że spełni ich nakaz. Urządzono więc pogrzeb Polynejkesowi, po czym sam władca poszedł do grobowca królewskiego, by uwolnić A., ale było już za późno. Los Kreona stał się ostrzeżeniem dla wszystkich, którzy sądzą, że stoją ponad prawem. Opuszczony przez rodzinę i lud król poprosił bogów o śmierć. W ten sposób A. straciła życie, ale osiągnęła zwycięstwo, respektując niepisane prawo moralności. Już wcześniej okazała swoją szlachetność, kiedy towarzyszyła na wygnaniu oślepionemu ojcu, Edypowi, aż do jego śmierci w Kolonos.² A. to również córka króla Ftyi Eurytiona, którą poślubił -» Peleus.³ A. córka Laomedonta, króla Troi. Porównywała swoją urodę z pięknością Hery. Bogini ukarała ją, przemieniając włosy A. w węże. Bogowie jednak zlitowali się nad nią i przemienili ją w bociana. Odtąd bo-

Antygona i Kreon. Pośrodku Herakles w edikull