422 423 (5)

prądu stałego z przemianą znajdują zastosowanie modulatory elektroniczne (lampowe i tranzystorowe), magnetyczne oraz inne. Zrównoważony modulator z lampami elektronowymi jest przedstawiony na rys. 8-16. Napięcie sygnału jest tutaj doprowadzane symetrycznie i w przeciwnych fazach do pierwszych siatek lamp LI i L2, w których obwodach anodowych znajdują się oporności R. oraz oporności równoważące R„. Napięcie częstotliwości nośnej z generatora G jest doprowadzane symetrycznie i w fazie przeciwnej do trzecich siatek tych samych lamp. Jeżeli układ jest symetryczny i brak jest sygnału na wejściu, to również na wyjściu napięcie częstotliwości nośnej nie istnieje, gdyż lampy LI i L2 wytwarzają równe, lecz przeciwne w fazie wahania częstotliwości nośnej. Sygnał doprowadzany na wejście modulatora zwiększa wzmocnienie jednej lampy, a zmniejsza drugiej, w wyniku na wyjściu układu pojawia się napięcie częstotliwości nośnej. Jest ono proporcjonalne do sygnału doprowadzanego na wejście. Przy zmianie polaryzacji sygnału wejściowego faza napięcia częstotliwości nośnej na wyjściu zmienia się o 180°.

Zaletą modulatorów elektronicznych w porównaniu z modulatorami mechanicznymi jest dłuższy czas pracy oraz niezawodność działania. Ich wadą jest znacznie wyższy poziom di'yftu.

Prosty układ demodulatora zrównoważonego, często stosowanego we wzmacniaczach prądu stałego z przemianą jest wibrator, podobny do modulatora wibracyjnego i pracujący synchronicznie z modulatorem pod wpływem wspólnego źródła napięcia zmiennego. Niekiedy zadanie demodulatora spełniają dodatkowe styki na kotwiczce demodulatora wibracyjnego, co automatycznie synchronizuje pracę modulatora i demodulatora. Jednakże w tych warunkach powstaje pasożytnicze sprzężenie zwrotne między wyjściem i wejściem wzmacniacza i należy stosować środki w celu jego usunięcia.

Oprócz zrównoważonych demodulatorów mechanicznych we wzmacniaczach prądu stałego z przemianą stosuje się demodulatory elektroniczne i magnetyczne. Wysoki poziom dryftu tych demodulatorów nie ma większego znaczenia, gdyż poziom sygnału na wyjściu wzmacniacza zazwyczaj wielokrotnie przewyższa napięcie dryftu.

Spośród demodulatorów elektronicznych największe rozpowszechnienie znalazł demodulator pierścieniowy na diodach półprzewodnikowych (rys. 8-17).

Oporność R włączona szeregowo z diodami, zmniejsza wpływ rozrzutu i zmian parametrów diod, a nastawna oporność R równoważy układ. Kondensator C odfiltrowuje pozostałość częstotliwości nośnej oraz jej harmoniczne.

Dla przykładu przedstawiono na rys. 8-18 układ wzmacniacza prądu stałego z przemianą służący do wzmacniania sygnałów

■

o minimalnym napięciu części mikrowolta oraz pasmem częstotliwości 0... 10 Hz. Wzmacniacz jest wyposażony w modulator wibracyjny i demodulator pracujący synchronicznie, o częstotliwości 70 Hz nie będącej wielokrotnością częstotliwości sieci prądu zmiennego zasilającej wzmacniacz, a to w celu zmniejszenia wpływu przydźwięku. Trójstopniowy wzmacniacz częstotliwości nośnej jest selektywny o paśmie przepuszczania 60 ... 80 Hz. Osiąga się to za pomocą kondensatorów C_t i C_4l dostrajających

Rys. 8-18. Układ trójstopniowego wzmacniacza prądu stałego z przemianą

transformatory wejściowy i wyjściowy na to pasmo częstotliwości. Wzmocnienie jest nastawiane za pomocą oporności R_t. Zero ustala się za pomocą wprowadzenia do obwodu wejściowego zmienionej w sposób ciągły stałej sem. o małej wartości i dowolnej polaryzacji. W celu uproszczenia układu sposobu wprowadzenia tej sem. na rysunku nie przedstawiono. Sprowadzony do wejścia dryft zera może być w takim wzmacniaczu obniżony do tysięcznej części mikrowolta w ciągu godziny.

8.1.5. Wzmacniacze magnetyczne

Do wzmacniaczy prądu stałego z przemianą można również zaliczyć tak zwane wzmacniacze magnetyczne, których sygnały elektryczne są wzmacniane za pomocą wykorzystania nielinear-ności charakterystyki magnesowania materiału magnetycznego bez stosowania lamp elektronowych lub tranzystorów.

Zasada działania wzmacniaczy magnetycznych jest podobna do zasady działania wzmacniaczy prądu stałego z przemianą. Do wzmacniania sygnałów elektrycznych we wzmacniaczu magnetycznym wykorzystuje się modulator elektryczny zwany również dławikiem nasycenia. Budowa i zasada działania modulatora magnetycznego jest przedstawiona na rys. 8-19. Na środkowym pręcie rdzenia z materiału magnetycznego o nielinearnej charakterystyce magnesowania (rys. 8-19a) znajduje się uzwojenie od-magnesowujące 1, zasilane ze źródła prądu stałego E₀ i wytwa-

423